شهر عمودی یا بلندمرتبهسازی، روشی برای توسعه شهری است که در آن به جای گسترش افقی شهرها، ساختمانها به صورت عمودی و به سمت آسمان رشد میکنند. این رویکرد در سالهای اخیر به ویژه در کلانشهرها با هدف مدیریت رشد جمعیت، کاهش مصرف زمین و افزایش تراکم جمعیتی مورد توجه قرار گرفته است.
مزایای شهر عمودی
* صرفه جویی در زمین: با ساخت ساختمانهای بلند، میتوان در مصرف زمین صرفهجویی کرد و از گسترش بیرویه شهرها جلوگیری کرد.
* افزایش تراکم جمعیت: شهرهای عمودی به دلیل ظرفیت بالای خود، میتوانند جمعیت بیشتری را در خود جای دهند.
* کاهش ترافیک: تمرکز جمعیت در ساختمانهای بلند، میتواند به کاهش ترافیک و آلودگی هوا کمک کند.
* توسعه خدمات شهری: با افزایش تراکم جمعیت، امکان ارائه خدمات شهری بهتر و متنوعتر فراهم میشود.
* استفاده بهینه از زیرساختها: با ساخت ساختمانهای بلند، میتوان از زیرساختهای موجود مانند شبکههای آب، برق و حمل و نقل به صورت بهینه استفاده کرد.
معایب شهر عمودی
* هزینه ساخت بالا: ساخت ساختمانهای بلند هزینه بسیار بالایی دارد و ممکن است برای بسیاری از افراد غیرقابل دسترس باشد.
* مشکلات اجتماعی: زندگی در ساختمانهای بلند میتواند منجر به احساس انزوا و کاهش تعاملات اجتماعی شود.
* آسیبپذیری در برابر بلایای طبیعی: ساختمانهای بلند در برابر زلزله، بادهای شدید و سایر بلایای طبیعی آسیبپذیرتر هستند.
* تأثیر بر محیط زیست: ساخت و نگهداری ساختمانهای بلند نیازمند مصرف انرژی زیادی است که میتواند به محیط زیست آسیب برساند.
* مشکلات ترافیکی در ساعات اوج: با وجود کاهش ترافیک در کل، ممکن است در ساعات اوج ترافیک، مشکلاتی در اطراف ساختمانهای بلند ایجاد شود.
شهر عمودی در ایران
در ایران نیز مانند بسیاری از کشورهای دیگر، بحث شهر عمودی مطرح شده است. برخی از کارشناسان معتقدند که با توجه به محدودیت زمین و افزایش جمعیت، توسعه عمودی میتواند یکی از راهکارهای مناسب برای مدیریت رشد شهری باشد. با این حال، منتقدان این رویکرد، به مشکلات و چالشهای آن مانند هزینه بالا، مشکلات اجتماعی و آسیبپذیری در برابر بلایای طبیعی اشاره میکنند.
برای تصمیمگیری در مورد توسعه عمودی در یک شهر، باید به عوامل مختلفی از جمله موارد زیر توجه کرد:
* شرایط زمینشناسی و اقلیمی: آیا زمین از نظر ساخت و ساز ساختمانهای بلند مناسب است؟ آیا شرایط اقلیمی بر روی ساختمانهای بلند تأثیر منفی میگذارد؟
* زیرساختها: آیا زیرساختهای شهری مانند شبکههای آب، برق و حمل و نقل برای پشتیبانی از ساختمانهای بلند کافی هستند؟
* هزینه ساخت و نگهداری: آیا هزینه ساخت و نگهداری ساختمانهای بلند برای شهروندان قابل تحمل است؟
* نظرات شهروندان: آیا شهروندان با توسعه عمودی موافق هستند؟
* اثرات اجتماعی و فرهنگی: آیا توسعه عمودی بر بافت اجتماعی و فرهنگی شهر تأثیر منفی میگذارد؟