کارشناس قراردادهای ساختمانی
Construction Contracts Expert
کارشناس قراردادهای ساخت و ساز یک متخصص مولتی دیسپلین و نوین است که با تسلط عمیق بر اطلاعات فنی ساخت و ساز، موارد حقوقی – نقش محوری در تدوین ، تنظیم، مدیریت، اجرا و نظارت بر انواع قرارداد های ساخت و ساز مثل: قراردادهای پیمانکاری ، ساده و پیچیده ، قراردادهای خرید تجهیزات ، قرارداد های خرید مصالح. ، قرارداد های پیشفروش و فروش ، قرارداد های کار ، و ….را ایفا میکند.
این تخصص، ترکیبی از دانش مهندسی ، حقوقی و مهارت های فردی می باشد و نیازمند تلفیقی هوشمندانه از این حوزه‌ها برای تسهیل و بهینه‌سازی فرآیندهای قراردادی و تضمین منافع ذینفعان است. به ویژه در تدوین قراردادهای نوین که نیازمند رویکردی خلاقانه، آینده‌نگر و بصیرت‌مندانه است.
این کارشناس، با درک عمیق از نوع و فرآیند موضوع قرارداد، شناخت خلق و خوی طرفین، توجه دقیق به توافقات حاصله و درک کامل از نیازهای اساسی موضوع قرارداد، قادر به طراحی ساختارهای قراردادی نوآورانه و متناسب با شرایط خاص هر پروژه است. او با پیش‌بینی چالش‌ها و فرصت‌های آتی، و با بصیرتی نافذ در روابط انسانی و اقتضائات تجاری، قراردادهایی را تدوین میکند که نه تنها پاسخگوی نیازهای فعلی باشند، بلکه زمینه‌ساز همکاری پایدار و موفقیت‌آمیز در آینده گردند. و ریسک های ساختاری و اجتناب ناپذیر روابط در این حوزه را به حداقل ممکن میرساند.
آیا کارشناس قراردادهای ساخت و ساز باید وکیل دادگستری باشد ؟
وقتی از ” کارشناس قراردادهای ساخت و ساز ” صحبت می‌کنیم، منظور فردی فراتر از یک کارشناس حقوقی می باشد که درک عمیقی از جنبه‌های فنی و اجرایی این حوزه‌ها داشته باشد.
در بسیاری از موارد، تمرکز بیش از حد بر جنبه حقوقی و نادیده گرفتن تخصص فنی، منجر به قراردادهایی میشود که در عمل با مشکلات اجرایی فراوانی روبرو شده و زمینه را برای اختلافات و دعاوی طولانی‌مدت فراهم میکنند.
بعنوان مثال :
یک وکیل، هر چقدر هم متبحر باشد، اگر نداند که ساختمان با اسکلت فلزی چه تفاوت‌های اجرایی، هزینه‌ای، زمانی و کیفیتی با ساختمان بتنی دارد، چگونه می‌تواند قرارداد پیمانکاری جامعی برای آن تنظیم کند؟ در چنین قراردادی، ممکن است به نکات کلیدی مربوط به نوع مصالح، نحوه اتصال قطعات، الزامات جوشکاری یا بتن‌ریزی، استانداردهای کنترل کیفیت و زمان‌بندی مراحل مختلف ساخت توجه کافی نشود.
همچنین ممکن است مسائل مربوط به طرح‌های تفصیلی شهرداری، محدودیت‌های قانونی ساخت و ساز در مناطق مختلف، را به طور کامل درک نکند.
از طرفی وکلا بدلیل ماهیت شغلی اعلب قرارداد هایی یکطرفه و در جهت منافع موکل خود تنطیم میکنند. و این دیدگاه امروزه در قرارداد های بااهمیت بالا و حرفه ای مردود است ، حتی اگر تمامی موارد فنی را لحاظ کند. زیرا عدم تعادل قرارداد به نفع یک طرف ، قرارداد را بشدت متزلزل میکند و منافع طرفین را تهدید می کند.
بنابراین، یک کارشناس قراردادهای ساخت و ساز
* جنبه‌های حقوقی و فنی را به طور یکپارچه در قرارداد لحاظ میکند و ریسک‌های مربوط به هر دو حوزه را به درستی پیش‌بینی و مدیریت نماید.
* قراردادهایی تنظیم کند که هم از نظر حقوقی محکم باشند و هم از نظر فنی واقع‌بینانه و قابل اجرا.
* ریسک‌های فنی و حقوقی پروژه را به طور جامع شناسایی و راهکارهای پیشگیری یا مدیریت آن‌ها را در قرارداد پیش‌بینی کند.
* مفاد قرارداد را به زبانی روشن و قابل فهم برای هر دو طرف (فنی و غیرفنی) تنظیم کند.
* قراردادی متعادل و بدون سوگیری تنطیم‌میکند ، او میداند قرارداد های نامتعادل قطعا به مشکل مواجه میشود.
* در عین حال نقش مدیر قرارداد هم دارد و با رعایت اصول و اخلاق حرفه ای ، دیدگاه و نظرات طرفین را بهم نزدیک و بر هم منطبق میکند.
دانش و مهارت‌های کارشناس قراردادهای ساخت و ساز
* دانش فنی ساخت و ساز: درک فرآیندها، مصالح، استانداردها و مسائل اجرایی ساخت و ساز.
* دانش امور تجاری املاک: درک ماهیت معاملات، ارزش‌گذاری، بازارهای املاک و عوامل اقتصادی مؤثر.
* دانش جامع حقوقی: آشنایی کامل با قوانین و مقررات مرتبط با ساختمان، املاک و قراردادها.
* مهارت‌های فردی و ارتباطی: توانایی برقراری ارتباط مؤثر و متقاعدکننده، مهارت‌های مذاکره پیشرفته، هوش تحلیلی قوی، امانتداری، رویکرد عادلانه، درک روانشناختی طرفین، مدیریت زمان و قدرت تصمیم‌گیری منطقی.
نقش و وظایف کلیدی کارشناس قراردادهای ساخت و ساز
* تنظیم و تدوین انواع قراردادها: قراردادهای ساخت (پیمانکاری ، مدیریت پیمان، مشارکت در ساخت و غیره).
* شناسایی تضمین های لازم و لحاظ کردن ها.
* مدیریت و نظارت بر اجرای قراردادها: پیگیری تعهدات طرفین و اطمینان از حسن انجام کار.
* مشاوره حقوقی و قراردادی: ارائه راهنمایی در طول مذاکرات و فرآیند انعقاد قراردادها.
* حل و فصل اختلافات: تلاش برای دستیابی به توافق از طریق مذاکره و میانجی‌گری.
* ارزیابی و تحلیل ریسک‌های قراردادی: شناسایی و پیش‌بینی خطرات حقوقی و مالی مرتبط با قراردادها.
ویژگی‌های متمایز کارشناس قراردادهای ساخت و ساز
* خلاقیت و نوآوری: طراحی ساختارهای قراردادی جدید و متناسب با نیازهای خاص.
* آینده‌نگری: در نظر گرفتن تحولات آتی و پیش‌بینی مسائل احتمالی.
* بصیرت: درک عمیق از روابط انسانی، اقتضائات تجاری و فنی.
* درک عمیق از موضوع قرارداد و طرفین: شناخت دقیق نیازها، فرآیندها و ویژگی‌های افراد درگیر.
اهداف و دستاوردهای کارشناس قراردادهای ساخت و ساز
* تضمین حقوق و منافع تمامی ذینفعان.
* تسهیل و تسریع فرآیندهای اجرایی.
* کاهش ریسک‌های حقوقی و مالی.
* ارتقاء کیفیت و پایداری پروژه‌ها.
* ایجاد اطمینان، شفافیت و کارآمدی در روابط قراردادی.
ضرورت و اهمیت این تخصص نوین:
در صنعت گسترده ، پیچیده و پویای ساختمان و املاک، وجود متخصصانی که قادر به مدیریت اثربخش قراردادها با در نظر گرفتن تمامی ابعاد فنی، تجاری و حقوقی باشند، از اهمیت بسزایی برخوردار است. کارشناس قراردادهای ساختمان با ایفای نقش کلیدی خود، به کاهش اختلافات، تضمین حقوق طرفین، افزایش شفافیت و کارآمدی، و در نهایت، ارتقاء کیفیت و پایداری در این صنعت کمک میکند.
انتخاب کارشناس قراردادهای ساخت و ساز
1. دانش و تخصص:
* اطلاعات تخصصی بسیار بالا ( فنی ، حقوقی ، اقتصادی )
* تسلط کامل بر قوانین و مقررات مرتبط:
– قانون مدنی (به ویژه مباحث مربوط به عقود و تعهدات)
– قانون تجارت
– قانون کار و تامین اجتماعی (به ویژه در قراردادهای پیمانکاری)
– قانون ثبت اسناد و املاک
– قانون شهرداری و کمیسیون‌های مرتبط (ماده 100 و غیره)
– قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان
– شرایط عمومی پیمان (نشریه 4311 و ویرایش‌های بعدی)
– قوانین و مقررات مالیاتی مرتبط با قراردادها
* آشنایی با رویه‌های قضایی مرتبط با دعاوی قراردادها
* آشنایی کامل با انواع قراردادهای پیمانکاری و ملکی:
– انواع قراردادهای استاندارد (FIDIC، EPC، BOT و غیره)
– قراردادهای مقاطعه کاری (متر مربعی، فهرست بهایی، سرجمع)
– قراردادهای مدیریت پیمان
– قراردادهای مشارکت در ساخت
– قراردادهای خرید و فروش املاک
* درک فنی پروژه‌های پیمانکاری و ملکی:
– آشنایی با مراحل مختلف ساخت و ساز
– آشنایی با مصالح و تجهیزات ساختمانی
– توانایی تفسیر نقشه‌ها و مشخصات فنی
– درک مسائل مربوط به زمان‌بندی و مدیریت پروژه
* آشنایی با اصول مذاکره و تنظیم قرارداد:
– توانایی شناسایی ریسک‌ها و فرصت‌ها در قرارداد
– توانایی تدوین بندهای واضح، دقیق و قابل اجرا
– آشنایی با فنون مذاکره برای دستیابی به توافقات برد-برد
2. تجربه:
* تجربه در زمینه تنظیم و بررسی قراردادهای پیمانکاری برای پروژه‌های متنوع و با ابعاد مختلف.
* تجربه کار پروژه های در ساخت و ساز
* آشنایی و درک عملی از نحوه اجرای قراردادها و مسائل و چالش‌های احتمالی در طول دوره قرارداد.
3. مهارت‌ها:
* مهارت‌های تحلیلی قوی: توانایی تحلیل دقیق مفاد قرارداد، شناسایی نقاط ضعف و قوت، و ارزیابی ریسک‌های حقوقی و مالی.
* مهارت در حل اختلافات قراردادی: داشتن توانایی در مذاکره برای حل اختلافات، داوری یا پیگیری دعاوی حقوقی مرتبط با قراردادها.
* مهارت‌های ارتباطی و مذاکره: توانایی برقراری ارتباط موثر با طرفین قرارداد، بیان واضح و منطقی دیدگاه‌ها، و مذاکره برای دستیابی به توافقات مطلوب.
* مهارت‌های نگارش حقوقی: توانایی تدوین قراردادهای جامع، دقیق و بدون ابهام با استفاده از زبان حقوقی صحیح.
* آشنایی با نرم‌افزارهای مرتبط: آشنایی با نرم‌افزارهای مدیریت قراردادها و سایر ابزارهای مرتبط می‌تواند یک مزیت باشد.
4. ویژگی‌های فردی:
* صداقت و امانتداری: متخصص واقعی باید اصول اخلاقی و حرفه‌ای را رعایت کند و منافع موکل خود را در اولویت قرار دهد.
* بی‌طرفی و استقلال رای: توانایی ارائه نظرات بی‌طرفانه و مستقل، بدون تاثیرپذیری از فشارهای جانبی.
* دیدگاه سیستمی: توانایی درک ارتباط بین اجزای مختلف یک پروژه و تاثیر تصمیمات در یک حوزه بر سایر حوزه‌ها.
* مسئولیت‌پذیری: پذیرش مسئولیت در قبال نظرات و اقداماتی که انجام می‌دهد.
* به روز بودن: آگاهی از آخرین تغییرات قوانین و مقررات مرتبط.
* دقت و توجه به جزئیات: حساسیت بالا به جزئیات و توانایی بررسی دقیق اسناد و مدارک مرتبط.
* توانایی حل مسئله: توانایی شناسایی و حل مشکلات و اختلافات احتمالی در طول فرآیند قرارداد.
* روابط عمومی مناسب: توانایی برقراری ارتباط حرفه‌ای و محترمانه با طرفین مختلف.
* انگیزه و اشتیاق به یادگیری و پیشرفت: تمایل به به‌روزرسانی دانش و مهارت‌های خود در طول زمان.
* دیگر توانایی های فردی : توانایی های فردی گستره وسیعی دارد هوش هیجانی ، تفکر انتقادی، قدرت بیان و…….
آموزش و پرورش کارشناس قراردادهای ساخت و ساز
با شناسایی افراد مستعد و پرورش چنین استعدادهایی، می‌توان نسلی از کارشناسان قراردادهای پیمانکاری را تربیت کرد که قادر به تنظیم قراردادهای جامع، کاهش ریسک‌ها و پیشبرد موفقیت‌آمیز پروژه‌ها باشند. این رویکرد نه تنها کیفیت قراردادها را بهبود می‌بخشد، بلکه می‌تواند به کاهش اختلافات و دعاوی حقوقی پرهزینه نیز منجر شود.
تمرکز صرف بر مدارک دانشگاهی و تخصص‌های سنتی (مانند رشته های مهندسی و حقوقی ) صرفا برای تنظیم قراردادهای پیچیده پیمانکاری کافی نیست. آنچه مورد نیاز است، پرورش و بهره‌گیری از افرادی است که دارای ترکیبی از مهارت‌های فردی، فنی، حقوقی و مالی باشند.
پرورش چنین استعدادهایی، به ویژه افراد با تجربه عملی حتی بدون مدرک دانشگاهی مرتبط، می‌تواند بسیار ارزشمند باشد. این افراد اغلب درک عمیق‌تری از چالش‌ها و ظرایف اجرایی پروژه‌ها دارند که ممکن است در آموزش‌های صرفاً تئوریک دانشگاهی به آن پرداخته نشود.
دوره های آموزشی کارشناس قراردادهای ساخت و ساز
* دوره‌های آموزشی تخصصی میان‌رشته‌ای: طراحی سیلابِس دوره‌های آموزشی که به طور همزمان مباحث حقوقی، فنی و مالی مرتبط با قراردادهای پیمانکاری را پوشش دهد. این دوره‌ها می‌تواند برای فارغ‌التحصیلان رشته‌های مختلف (حقوق، مهندسی، مدیریت مالی) و همچنین افراد با تجربه عملی برگزار شود.
* برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های مهارتی: تمرکز بر آموزش مهارت‌های عملی مانند مذاکره، تنظیم پیش‌نویس قرارداد، مدیریت ریسک‌های قراردادی و حل اختلافات.
* استفاده از اساتید با تجربه عملی در کنار اساتید علمی
* ایجاد فرصت‌های کارآموزی و منتورینگ: فراهم کردن بستری برای کارآموزی افراد مستعد در کنار کارشناسان با تجربه و موفق در این حوزه. برنامه منتورینگ می‌تواند به انتقال دانش و تجربه به نسل جدید کمک کند.
* شناسایی و جذب افراد با تجربه عملی: جستجو و جذب افرادی که سال‌ها در پروژه‌های پیمانکاری به صورت عملی فعالیت کرده‌اند و دانش و تجربه ارزشمندی در این زمینه دارند، حتی اگر فاقد مدارک دانشگاهی مرتبط باشند. می‌توان از طریق آزمون‌های تخصصی و ارزیابی عملی، سطح دانش و مهارت آن‌ها را سنجید.
* تشکیل تیم‌های تخصصی چند رشته‌ای: ایجاد تیم‌هایی متشکل از کارشناسان حقوقی، فنی و مالی برای تنظیم و مدیریت قراردادهای پیچیده. این رویکرد تیمی می‌تواند کمبودهای دانش و تجربه فردی را جبران کند و کیفیت کار را ارتقا بخشد.
* ارزیابی مهارت‌ها به جای تمرکز صرف بر مدارک: در فرآیند استخدام و ارتقای افراد، تمرکز بر ارزیابی مهارت‌های واقعی و توانایی‌های عملی آن‌ها در زمینه‌های مختلف (فنی، حقوقی، مالی، ارتباطی) باید در اولویت قرار گیرد.
* ایجاد بسترهای تبادل دانش و تجربه: برگزاری سمینارها، همایش‌ها و انجمن‌های تخصصی که در آن افراد با تخصص‌های مختلف بتوانند دانش و تجربیات خود را به اشتراک بگذارند.
این یک تخصص پیشرفته و نوین است دانشگاهی نیست ، برخی مراکز اموزش عالی و تخصصی این دوره اموزشی را بر گزار میکنند.
چگونه متخصص حرفه ای را انتخاب کنیم؟
بررسی سوابق و نمونه کارها در صورت امکان : چون این تخصص کمی محرمانه می باشد و شاید درخواست نمونه قراردادها یا پروژه‌های مشابهی که کارشناس بر روی آن‌ها کار کرده مقدور نباشد.
* انجام مصاحبه: برگزاری جلسه مصاحبه برای ارزیابی دانش، تجربه و مهارت‌های کارشناس و همچنین درک دیدگاه و رویکرد او تقریبا بهترین روش می باشد.
* شفافیت در مورد حق‌الزحمه: توافق شفاف بر سر میزان و نحوه پرداخت حق‌الزحمه قبل از شروع همکاری.
⚠️ هشدار :
قبل از نهایی کردن هر قراردادی در حوزه ساخت و ساز و املاک ، با یک کارشناس قراردادهای ساخت و ساز مشورت کنید.
مراکز آموزش عالی کارشناس قراردادهای ساخت و ساز و ملکی
* در حال شناسایی
کارشناس کارشناس قراردادهای ساخت و ساز
* در حال شناسائی