اصطلاحی در معماری سنتی ایران حوضخانه فضایی تابستان نشین داشته و معمولا دارای شکلی هشت گوش بوده اند .
به سبب حوض آب و طاق خمیده و بادگیر آنها محلی خنک برای استراحت و خواب در روزهای گرم تابستان بوده اند .آنها دارای سکوها یا شاه نشینهایی برای نشستن بوده و نیز طاقنماها و طاقچه ها ،سردرها ،ستونها و آذین بندی های دیگر داشته اند .