قانون تأسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران – مصوب 1351.12.22
ماده 1 – برای هماهنگ کردن برنامه‌های شهرسازی به منظور ایجاد محیط زیست بهتر برای مردم همچنین به منظور اعتلای هنر معماری ایران و‌رعایت سبکهای مختلف معماری سنتی و ملی و ارائه ضوابط و جنبه‌های اصیل آن با در نظر گرفتن روشهای نوین علمی و فنی و در نتیجه یافتن‌شیوه‌های اصولی و مناسب ساختمانی در مناطق مختلف کشور باتوجه به شرایط اقلیمی و طرز زندگی و مقتضیات محلی، شورای عالی شهرسازی و‌معماری ایران تأسیس می‌شود.
ماده 2 – وظائف شورای عالی شهرسازی و معماری ایران به شرح زیر است:
1 – بررسی پیشنهادهای لازم در مورد سیاست کلی شهرسازی برای طرح در هیأت وزیران.
2 – اظهار نظر نسبت به پیشنهادها و لوایح شهرسازی و مقررات مربوط به طرحهای جامع شهری که شامل منطقه‌بندی – نحوه استفاده از زمین -تعیین مناطق صنعتی – بازرگانی – اداری – مسکونی – تأسیسات عمومی – فضای سبز و سایر نیازمندیهای عمومی شهر می‌باشد.
3 – بررسی و تصویب نهایی طرحهای جامع شهری و تغییرات آنها خارج از نقشه‌های
تفصیلی.
4 – تصویب معیارها و ضوابط و آیین‌نامه‌های شهرسازی.
ماده 3 – اعضای شورای عالی شهرسازی و معماری ایران عبارتند از:
1 – وزیر آبادانی و مسکن.
2 – وزیر کشور.
3 – وزیر اقتصاد.
4 – وزیر فرهنگ و هنر.
5 – وزیر آب و برق.
6 – وزیر کشاورزی و منابع طبیعی.
7 – وزیر جنگ.
8 – رییس سازمان برنامه و بودجه. ریاست شورای عالی شهرسازی و معماری ایران با وزیر آبادانی و مسکن خواهد بود.
تبصره 1 – در مورد بررسی طرحهای جامع شهری و تغییرات آنها نظرات استاندار یا فرماندار کل و انجمن شهرستان و انجمن شهر و شهردار و‌کارشناسان ذیصلاحیت کسب و مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
تبصره 2 – جلسات شورا با حضور اکثریت اعضاء رسمیت خواهد داشت و تصمیمات شورا با حداقل 5 رأی معتبر خواهد بود.
تبصره 3 – در صورتی که هر یک از اعضای شورا نتواند شخصاً در هر یک از جلسات شورا شرکت کند یکی از معاونان خود را به شورا اعزام‌خواهد داشت.
ماده 4 – وزارت آبادانی و مسکن به جای دبیرخانه شورای عالی شهرسازی در تشکیلات خود واحدی ایجاد می‌کند که تحت نظر معاون شهرسازی‌و معماری آن وزارت وظایف زیر را انجام دهد:
1 – بررسی و اظهار نظر در مورد طرحهای جامع شهری از طریق کمیته‌های فنی که اعضای آن به انتخاب اعضای شورای عالی شهرسازی و‌مؤسسات ذیربط تعیین می‌شوند.
2 – تهیه معیارها و ضوابط و آیین‌نامه‌های شهرسازی.
3 – نظارت در تهیه طرحهای جامع و تفصیلی و جلب نظر انجمن شهر و شهرداری مربوط در حین تهیه طرحهای تفصیلی.
4 – نظارت در اجرای مراحل مختلف طرحهای تفصیلی شهری.
5 – ابلاغ مصوبات شورای عالی شهرسازی و معماری ایران به وزارتخانه‌ها و سازمانهای مسئول و ارشاد و راهنمایی دستگاههای مربوط در مورد‌مسائل ناشی از اجرای طرحهای جامع شهری.
6 – ایجاد یک مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری.
7 – جمع‌آوری اطلاعات و آمار اقتصادی و اجتماعی و شهرسازی و معماری.
8 – تشکیل نمایشگاهها از کارهای مختلف معماری و شهرسازی با همکاری سازمانهای مربوط و انجام مسابقات شهرسازی و معماری و تشکیل‌کنفرانسهای لازم به منظور نیل به هدفهای مذکور در این قانون.
ماده 5 – بررسی و تصویب طرحهای تفصیلی شهری و تغییرات آنها در هر استان یا فرمانداری کل به وسیله کمیسیونی به ریاست استاندار یا فرماندار‌کل و به عضویت رییس انجمن شهرستان و شهردار و نمایندگان وزارت فرهنگ و هنر و آبادانی و مسکن و نماینده مهندس مشاور تهیه‌کننده طرح انجام‌می‌شود. آن قسمت از نقشه‌های تفصیلی که به تصویب انجمن شهر برسد برای شهرداری لازم‌الاجرا خواهد بود. تغییرات نقشه‌های تفصیلی اگر در‌اساس طرح جامع شهری مؤثر باشد باید به تأیید شورای عالی شهرسازی برسد.
تبصره – شهرداری پایتخت از شمول این ماده همچنین طرحهای تفصیلی موضوع بند 3 ماده 4 و بند 4 ماده مذکور مستثنی خواهد بود.
قانون اصلاح ماده (5) قانون تأسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران
ماده واحده ـ ماده (5) قانون تأسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران مصوب 22/12/1351 و تبصره اصلاحی آن مصوب 25/9/1365 به شرح ذیل اصلاح می‌گردد:
ماده 5 ـ بررسی و تصویب طرحهای تفصیلی شهری و تغییرات آنها در هر استان به‌وسیله کمیسیونی به ریاست‌استاندار (و در غیاب وی معاون‌عمرانی استانداری) و با عضویت شهردار و نمایندگان وزارت مسکن و شهرسازی، وزارت جهاد کشاورزی و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی و همچنین رئیس شورای اسلامی شهر ذیربط و نماینده سازمان نظام مهندسی استان(با تخصص معماری یا شهرسازی) بدون حق رأی انجام می‌شود.
تبصره 1ـ بررسی‌های فنی این کمیسیون برعهده کارگروه (کمیته) فنی کمیسیون متشکل از نمایندگان کمیسیون و مشاور طرح تفصیلی شهر می‌باشد.
تبصره 2ـ دبیرخانه کمیسیون در سازمان مسکن و شهرسازی استان می‌باشد.
تبصره 3ـ در مورد شهرتهران معاونین ذیربط وزراء مسکن و شهرسازی، کشور، نیرو، جهادکشاورزی و معاونین رؤسای سازمانهای حفاظت محیط زیست و میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و شهردار تهران (رئیس کمیسیون) و همچنین رئیس شورای اسلامی شهر تهران بدون حق رأی، اعضاء کمیسیون می‌باشند.
محل دبیرخانه این کمیسیون در شهرداری تهران خواهدبود. جلسات کمیسیون با حضـور اکثریت اعضاء رسمـیت یافته و تصمیمات کمیسیون حداقل با چـهار رأی موافق معتبر است.
تبصره 4ـ در صورت فقدان شورای اسلامی شهر در تهران، نماینده وزیر کشور و در سایر شهرها نماینده معرفی شده از سوی استاندار به جای رئیس‌شورای اسلامی شهر در کمیسیون ذیربط شرکت خواهد نمود.
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ بیست و سوم فروردین‌ماه یکهزار و سیصد و هشتاد و هشت مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 2/2/1388 به تأیید شورای نگهبان رسید.
رئیس مجلس شورای اسلامی ـ علی لاریجانی
ماده 6 – در شهرهایی که دارای نقشه جامع می‌باشند ثبت کل مکلف است در مورد هر تفکیک طبق نقشه‌ای که شهرداری بر اساس ضوابط طرح‌جامع تفصیلی یا هادی تأیید کرده باشد اقدام به تفکیک نماید و در مورد افراز دادگاهها مکلفند طبق نقشه تفکیکی
شهرداری اقدام نمایند. هرگاه ظرف‌مدت چهار ماه نقشه تفکیکی از طرف شهرداری حسب مورد به ثبت یا دادگاه ارسال نشود ثبت یا دادگاه نسبت به تفکیک یا افراز رأساً اقدام خواهند‌نمود.
ماده 7 – شهرداریها مکلف به اجرای مصوبات شورای عالی شهرسازی و معماری ایران طبقمفاد ماده 2 می‌باشند.
تبصره – در موارد ابهام و اشکال و اختلاف نظر در نحوه اجرای طرحهای جامع و تفصیلیشهری موضوع ماده 5 مراتب در شورای عالی شهرسازی‌مطرح و نظر شورای عالی قطعی و لازم‌الاجرا خواهد بود.
ماده 8 – کلیه سازمانهای دولتی و وابسته به دولت مکلفند در صورت درخواست وزارت آبادانی و مسکن هر نوع اطلاع مربوط به شهرسازی و‌معماری را در اختیار وزارت مذکور بگذارند.
ماده 9 – عقد قراردادهای مربوط به نقشه‌های جامع شهری با مهندسین مشاور همچنین تهیه شرح وظیفه فنی برای تهیه طرحهای مذکور موکول به‌کسب نظر از وزارت آبادانی و مسکن خواهد بود.
ماده 10 – آیین‌نامه اجرایی این قانون از طرف وزارت آبادانی و مسکن و وزارت کشورتهیه و پس از تأیید شورای عالی شهرسازی و معماری به‌تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
ماده 11 – مواد 97 و 98 اصلاح پاره‌ای از مواد قانون شهرداری و قوانین و مقررات مغایر با مفاد این قانون از تاریخ تصویب این قانون ملغی است.
قانون فوق مشتمل بر یازده ماده و پنج تبصره پس از تصویب مجلس سنا در جلسه روز شنبه 1351.12.12، در جلسه روز سه‌شنبه بیست و دوم‌اسفند ماه یک هزار و سیصد و پنجاه و یک شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
نایب رییس مجلس شورای ملی – حسین خطیبی
قانون تأسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران
(مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی)