یک روش آبرسانی محسوب میشود،
آب از ارتفاع بالاتر از طریق نیروی ثقل به سوی مصرف‌کننده هدایت میشود .
در این روش نوسان فشار آب به حداقل میرسد.
مثلا در ساختمان در این نوع آبرسانی ، لوله اصلی آب به بالای ساختمان میرود و آب از بالای ساختمان به محیط انتقال داده میشود.
در آبرسانی ثقلی آب به کمک نیروی جاذبه زمین و بدون نیاز به پمپ از منبعی بالاتر به نقطه مصرف منتقل میشود. در این روش، آب در یک مخزن در ارتفاع بالاتر ذخیره میشود و سپس از طریق لوله‌ها به سمت پایین جریان می‌یابد تا به مصرف‌کننده برسد.
مزایای آبرسانی ثقلی
* سادگی و هزینه پایین: این سیستم به تجهیزات پیچیده و پرهزینه نیاز ندارد و به همین دلیل هزینه‌های نصب و نگهداری آن کمتر است.
* پایداری: سیستم‌های آبرسانی ثقلی به برق وابسته نیستند و در صورت قطع برق نیز به کار خود ادامه می‌دهند.
* فشار یکسان آب: فشار آب در تمام نقاط مصرف تقریباً یکسان است.
* نگهداری آسان: این سیستم به نگهداری و تعمیرات کمتری نیاز دارد.
معایب آبرسانی ثقلی
* نیاز به اختلاف ارتفاع: برای ایجاد جریان آب، نیاز به اختلاف ارتفاع بین منبع آب و نقطه مصرف است.
* محدودیت در مسافت: به دلیل نیروی جاذبه، مسافت قابل انتقال آب با این روش محدود است.
* نیاز به حجم بالای آب: برای تامین آب به صورت مداوم، نیاز به مخزن بزرگی در ارتفاع بالا است.
* تأثیرپذیری از تغییرات آب و هوایی: در مناطق با بارندگی کم، ممکن است با کمبود آب مواجه شود.
کاربردهای آبرسانی ثقلی
* آبرسانی به مناطق روستایی: در مناطقی که دسترسی به برق محدود است و هزینه‌های نصب پمپ بالا می‌باشد، آبرسانی ثقلی مناسب‌ترین گزینه است.
* آبرسانی به ساختمان‌های بلند: در ساختمان‌های بلند، می‌توان از مخزن آب در بالاترین نقطه ساختمان برای تامین آب طبقات پایین‌تر استفاده کرد.
* سیستم‌های آتش‌نشانی: در سیستم‌های آتش‌نشانی، مخازن آب در ارتفاع بالا برای تامین فشار آب مورد نیاز برای اطفاء حریق استفاده میشود.
اجزای اصلی سیستم آبرسانی ثقلی
* مخزن آب: مخزنی که آب در آن ذخیره میشود.
* لوله‌ها: لوله‌هایی که آب را از مخزن به نقاط مصرف انتقال می‌دهند.
* شیرآلات: شیرآلاتی که برای کنترل جریان آب استفاده می‌شوند.
نکات مهم در طراحی سیستم آبرسانی ثقلی
* محاسبه دقیق اختلاف ارتفاع: اختلاف ارتفاع بین مخزن و پایین‌ترین نقطه مصرف باید به دقت محاسبه شود تا فشار آب کافی تامین شود.
* انتخاب لوله مناسب: نوع و قطر لوله‌ها باید با توجه به دبی آب و طول مسیر انتخاب شود.
* عایق‌بندی لوله‌ها: در مناطق سردسیر، لوله‌ها باید عایق‌بندی شوند تا از یخ‌زدگی آب جلوگیری شود.
در کل، آبرسانی ثقلی یک روش ساده، مقرون به صرفه و پایدار برای تامین آب است. اما قبل از اجرای این سیستم، باید مزایا و معایب آن را به دقت بررسی کرده و با توجه به شرایط خاص هر پروژه، بهترین تصمیم را اتخاذ کرد.