اساسنامه شرکت، سندی است که در آن کلیه قوانین و مقررات حاکم بر یک شرکت تجاری مشخص می‌شود. این سند به نوعی قانون داخلی شرکت محسوب می‌شود و حقوق و وظایف سهامداران، مدیران و سایر ذینفعان شرکت را مشخص می‌نماید. اساسنامه شرکت، هویت حقوقی شرکت را تعیین کرده و چارچوب فعالیت‌های آن را مشخص می‌کند.
اهمیت اساسنامه شرکت
* تعیین ساختار شرکت: اساسنامه مشخص می‌کند که شرکت سهامی عام است یا خاص، با مسئولیت محدود است یا تضامنی.
* تعریف اهداف شرکت: در اساسنامه، اهداف و فعالیت‌هایی که شرکت مجاز به انجام آنهاست، به طور دقیق مشخص می‌شود.
* تعیین سرمایه شرکت: میزان سرمایه شرکت، نحوه پرداخت آن و سهم هر یک از سهامداران در اساسنامه قید می‌شود.
* تعیین حقوق و وظایف سهامداران: حقوق و وظایف سهامداران در مجامع عمومی، نحوه تصمیم‌گیری و تقسیم سود در اساسنامه مشخص می‌شود.
* تعیین ساختار مدیریتی: ساختار هیئت مدیره، نحوه انتخاب مدیران و وظایف آن‌ها در اساسنامه تعیین می‌شود.
* تعیین نحوه انحلال شرکت: شرایط و نحوه انحلال شرکت در صورت بروز مشکلات یا تصمیم سهامداران در اساسنامه مشخص می‌شود.
اجزای اصلی اساسنامه شرکت
اساسنامه شرکت معمولاً شامل بخش‌های زیر است:
* مقدمه: شامل نام شرکت، نوع شرکت، تاریخ تاسیس و محل اصلی شرکت.
* ماده موضوع شرکت: مشخص کردن فعالیت‌ها و اهداف شرکت.
* سرمایه شرکت: میزان سرمایه شرکت، تعداد سهام و ارزش اسمی هر سهم.
* حقوق و تکالیف سهامداران: حقوق و وظایف سهامداران در مجامع عمومی و نحوه تصمیم‌گیری.
* هیئت مدیره: ترکیب هیئت مدیره، نحوه انتخاب و عزل اعضای هیئت مدیره و وظایف آن‌ها.
* بازرس یا بازرسان: نحوه انتخاب بازرسان و وظایف آن‌ها.
* مجمع عمومی: نحوه تشکیل مجامع عمومی، تصمیم‌گیری در مجامع عمومی و اختیارات مجامع عمومی.
* انحلال شرکت: شرایط و نحوه انحلال شرکت.
* موارد متفرقه: سایر مقررات و شرایطی که برای اداره شرکت لازم است.
نمونه‌ای از یک صفحه از اساسنامه شرکت
اهمیت تنظیم صحیح اساسنامه
* جلوگیری از اختلافات: یک اساسنامه دقیق و کامل می‌تواند از بروز اختلافات بین سهامداران و مدیران جلوگیری کند.
* تسهیل در اداره شرکت: یک اساسنامه خوب، اداره شرکت را آسان‌تر کرده و به تصمیم‌گیری‌های سریع‌تر کمک می‌کند.
* حفظ حقوق سهامداران: اساسنامه باید به گونه‌ای تنظیم شود که حقوق همه سهامداران را به طور برابر تضمین کند.
توجه: تنظیم اساسنامه یک کار تخصصی است و بهتر است با مشورت یک وکیل متخصص در امور شرکت‌ها انجام شود.