قرارداد مرکب
بیع مرکب به بیعی گفته می‌شود که در آن، علاوه بر عقد بیع، عقود دیگری نیز وجود داشته باشد. به عبارت ساده‌تر، زمانی که یک معامله شامل چندین تعهد مختلف باشد و این تعهدات به صورت یکجا و در یک قرارداد منعقد شوند، با بیع مرکب مواجه هستیم.
انواع ترکیب در عقد:
* ترکیب ارادی: در این نوع ترکیب، هر یک از عقود تشکیل‌دهنده‌ی بیع مرکب، حکم و آثار مستقل خود را حفظ می‌کنند. به عبارت دیگر، اگر یکی از عقود باطل شود، سایر عقود به قوت خود باقی می‌مانند.
* ترکیب غیر ارادی: در این حالت، به دلیل قصد مشترک طرفین و عدم امکان تجزیه‌ی عقد، نمی‌توان تعهدات را جداگانه بررسی کرد. در این صورت، حکم یکی از عقود بر کل عقد حاکم می‌شود.
مثال‌هایی از بیع مرکب:
* قرارداد اجاره با حق خرید: در این قرارداد، علاوه بر اجاره ملک، حق خرید ملک نیز برای مستأجر در نظر گرفته می‌شود.
* قرارداد پیش‌فروش: در این قرارداد، خریدار قبل از تحویل کالا یا ملک، مبلغی را به فروشنده پرداخت می‌کند.
* قرارداد مشارکت در ساخت: در این قرارداد، طرفین در ساخت یک ملک مشارکت می‌کنند و هر یک سهم مشخصی از ملک را خواهند داشت.
اهمیت بررسی بیع مرکب:
* تعیین ماهیت عقد: برای تعیین ماهیت عقد مرکب و احکام حاکم بر آن، باید به قصد طرفین و ماهیت تعهدات توجه شود.
* حل اختلافات: در صورت بروز اختلاف بین طرفین، شناخت ماهیت عقد مرکب به قاضی کمک می‌کند تا بتواند حکم صحیحی صادر کند.
* تعیین ضمانت اجراها: در صورت تخلف یکی از طرفین، نوع ضمانت اجرایی بسته به ماهیت تعهد نقض شده متفاوت خواهد بود.
نکات مهم در مورد بیع مرکب:
* تعدد تعهدات: مهم‌ترین ویژگی بیع مرکب، وجود چندین تعهد در یک قرارداد است.
* یکپارچگی عقد: اگرچه بیع مرکب از چندین عقد تشکیل شده است، اما از نظر حقوقی یک عقد واحد محسوب می‌شود.
* تعیین ماهیت عقد: تعیین ماهیت عقد مرکب در هر مورد، بسته به شرایط خاص آن قرارداد، متفاوت خواهد بود.