رله زمانی یا تایمر قطعه‌ای الکترونیکی است که برای ایجاد تاخیر زمانی در روشن یا خاموش شدن یک مدار الکتریکی استفاده می‌شود. این نوع رله در واقع یک سوئیچ کنترل‌شده با زمان است که با رسیدن به زمان تنظیم شده، کنتاکت‌های خود را تغییر می‌دهد.
انواع رله زمانی
رله‌های زمانی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
* رله زمانی با تاخیر در وصل (On-Delay): این نوع رله پس از اعمال ولتاژ، پس از گذشت زمان تنظیم شده کنتاکت‌های خود را تغییر می‌دهد.
* رله زمانی با تاخیر در قطع (Off-Delay): این نوع رله پس از قطع ولتاژ، پس از گذشت زمان تنظیم شده کنتاکت‌های خود را تغییر می‌دهد.
ساختار داخلی رله زمانی
ساختار داخلی رله‌های زمانی بر اساس نوع آن‌ها متفاوت است. برخی از آن‌ها از یک موتور کوچک، یک دیسک چرخان و یک میکروسوئیچ تشکیل شده‌اند. برخی دیگر از مدارهای الکترونیکی برای ایجاد تاخیر استفاده می‌کنند.
کاربردهای رله زمانی
رله‌های زمانی کاربردهای بسیار گسترده‌ای در صنایع مختلف دارند، از جمله:
* کنترل موتورها: برای ایجاد تاخیر در روشن یا خاموش شدن موتورها، جلوگیری از راه اندازی مجدد سریع موتور پس از قطع برق و…
* کنترل روشنایی: برای ایجاد روشنایی اتوماتیک در ساعات مشخص، کنترل نور پس زمینه نمایشگرها و…
* کنترل سیستم‌های تهویه مطبوع: برای تنظیم زمان روشن و خاموش شدن سیستم‌های تهویه مطبوع و…
* کنترل سیستم‌های امنیتی: برای فعال کردن آژیر خطر پس از گذشت زمان مشخص، کنترل قفل‌های الکترونیکی و…
* صنعت اتوماسیون: برای کنترل فرایندهای صنعتی، خطوط تولید و…
مزایای استفاده از رله زمانی
* افزایش ایمنی: با کنترل دقیق زمان روشن و خاموش شدن تجهیزات، از بروز حوادث جلوگیری می‌شود.
* بهبود کارایی: با خودکارسازی فرآیندها، بهره‌وری سیستم افزایش می‌یابد.
* کاهش هزینه‌ها: با کاهش مصرف انرژی و افزایش طول عمر تجهیزات، هزینه‌های نگهداری کاهش می‌یابد.
انتخاب رله زمانی مناسب
برای انتخاب رله زمانی مناسب باید به عوامل زیر توجه کرد:
* نوع رله: On-Delay یا Off-Delay
* دامنه‌ی زمان قابل تنظیم: حداقل و حداکثر زمان تاخیر
* نوع کنتاکت‌ها:
NO (Normally Open)
NC (Normally Closed)
* ولتاژ کاری: ولتاژی که رله با آن کار می‌کند
* جریان قابل تحمل: حداکثر جریانی که رله می‌تواند قطع و وصل کند