طراحی ارگونومیک طراحی ابزار و تجهیزات و محیط منطبق با بدن انسان است
طراحی ارگونومیک به دنبال ایجاد محیط‌ها و ابزارهایی است که با نیازهای انسان سازگار باشند و به بهبود سلامت، ایمنی و بهره‌وری کمک کنند. از طراحی صندلی‌های اداری گرفته تا طراحی خطوط تولید صنعتی، ارگونومی در همه جنبه‌های زندگی ما نقش دارد.
چرا طراحی ارگونومیک مهم است؟
* افزایش بهره‌وری: با طراحی ابزار و محیط‌های کار مناسب، کارایی و بهره‌وری کارکنان افزایش می‌یابد.
* کاهش خطا: ابزارهای ارگونومیک به کاهش خطاهای انسانی و بهبود کیفیت کار کمک می‌کنند.
* کاهش آسیب‌ها: طراحی ارگونومیک از بروز آسیب‌های جسمانی مانند دردهای عضلانی، اسکلتی و مفصلی جلوگیری می‌کند.
* افزایش رضایت شغلی: محیط‌های کار ارگونومیک باعث افزایش رضایت شغلی و کاهش استرس کارکنان می‌شود.
* کاهش هزینه‌ها: کاهش هزینه‌های درمانی، کاهش غیبت از کار و افزایش بهره‌وری، از جمله مزایای اقتصادی ارگونومی هستند.
اصول طراحی ارگونومیک
* تطبیق ابزار با بدن انسان: ابعاد، شکل و وزن ابزار باید با ابعاد و توانایی‌های دست و بدن انسان سازگار باشد.
* کاهش نیروی مورد نیاز: ابزار باید به گونه‌ای طراحی شود که نیروی کمتری برای استفاده از آن نیاز باشد.
* کاهش لرزش و ارتعاش: ابزارهای دستی باید به گونه‌ای طراحی شوند که لرزش و ارتعاش کمتری تولید کنند.
* جلوگیری از وضعیت‌های نامناسب بدن: ابزار باید به گونه‌ای طراحی شود که کاربر مجبور به قرار گرفتن در وضعیت‌های نامناسب و آسیب‌زا نشود.
* در نظر گرفتن تفاوت‌های فردی: طراحی ابزار باید به گونه‌ای باشد که برای افراد با ویژگی‌های فیزیکی مختلف مناسب باشد.
نمونه‌هایی از کاربرد طراحی ارگونومیک
* طراحی صندلی‌های اداری: صندلی‌های اداری ارگونومیک از بروز دردهای کمر و گردن جلوگیری می‌کنند.
* طراحی کیبورد و موس: کیبورد و موس ارگونومیک به کاهش فشار بر مچ دست و انگشتان کمک می‌کنند.
* طراحی ابزارهای دستی: ابزارهای دستی ارگونومیک با کاهش خستگی و افزایش راحتی کاربر، کارایی را بهبود می‌بخشند.
* طراحی کارگاه‌ها و خطوط تولید: طراحی ارگونومیک کارگاه‌ها و خطوط تولید، از بروز آسیب‌های ناشی از کار تکراری و بلند کردن اجسام سنگین جلوگیری می‌کند.
ارگونومی و ایمنی
ارگونومی نقش مهمی در ارتقای ایمنی محیط کار ایفا می‌کند. با طراحی ابزار و محیط‌های کار مناسب، خطر بروز حوادث و آسیب‌ها کاهش می‌یابد. برخی از مزایای ایمنی ارگونومی عبارتند از:
* کاهش لغزش و سقوط: طراحی مناسب سطوح کار و ابزارها، خطر لغزش و سقوط را کاهش می‌دهد.
* جلوگیری از برخورد با اجسام تیز: طراحی مناسب ابزار الات و تجهیزات، خطر برخورد با اجسام تیز را کاهش می‌دهد.
* کاهش فشار بر اندام‌ها: طراحی ارگونومیک ابزار و محیط کار، از فشار بر اندام‌ها و بروز آسیب‌های عضلانی و اسکلتی جلوگیری می‌کند.