طرح جامع تهران

سند راهبردی برای توسعه شهر تهران .

مطالعات اولین طرح جامع تهران در سال 1345 ه.ش آغاز و در سال 1349به تصويب رسيد. در این برهه، شهر تهران حدود 180 كيلومتر مربع وسعت و 7/2 ميليون نفر جمعيت داشت. این طرح، گسترش شهر تهران را به دليل وجود ارتفاعات در شمال و شرق و نامناسب بودن اراضی جنوبی، در منطقه غرب تعيين كرد .
و سطح شهر را به ده منطقه با مراكز مجهز تقسيم و شبكه اي از آزادراه ها و بزرگراه ها را نيز پيشنهاد كرد.

بدين ترتيب بر اساس طرح جامع، تراكم جمعيت در تهران از حدود 150 نفر در هر هكتار به حدود 90 نفر در هكتار كاهش مي يافت . و به ازاي هر نفر نيز حدود 55 متر مربع انواع خدمات ارائه مي شد. اين طرح در حدود هشت سال، يعني از سال 1349 تا سال 1357 مبناي هدايت توسعه تهران بود و بر اساس آن، طرح تفصيلي بخش هايي از شهر نيز توسط شهرداري تهران تهيه شد.
این طرح پس از انقلاب بجای بروز رسانی ، مورد بی توجهی و گاهی سود استفاده قرار گرفت .در سال 1385 طرح جدید ، توسط شورای شهر تهران  تهیه و تصویب شد .

—————————

طرح جامع شهر تهران

مصوب 1385/10/27

تحقق چشم انداز توسعه شهر تهران در طرح جامع كه شهري با اصالت و هويت ايراني اسلامي ،‌دانش پايه و هوشمند،‌سرسبز و زيبا و شاداب با فضاهاي عمومي گسترده و متنوع ،‌امن و مقاوم ،‌پايدار و منسجم با ساختاري مناسب براي سكونت ،‌فعاليت و فراغت را نويد مي دهد مي بايست محور همه برنامه ها و اقدامات شهرداري تهران قرار گيرد.

چشم انداز توسعه بلند مدت شهر تهران

چشم انداز توسعه بلندمدت شهر تهران، که سيماي مطلوب شهر در افق طرح و ميثاقي براي توسعه پايدار کلانشهر تهران و پايتخت کشور است، هماهنگ با چشم انداز بيست ساله کشور، مبتني بر آرمان هاي زير است:

1 : تهران؛ شهري با اصالت و هويت ايراني – اسلامي (شهري که براي رشد و تعالي انسان و حيات طيبه، سامان مي يابد)

2 : تهران؛ شهري دانش پايه، هوشمند و جهاني

3 : تهران؛ شهري سرسبز و زيبا، شاداب و سرزنده با فضاهاي عمومي متنوع و گسترده

4 : تهران؛ شهري امن و مقاوم در برابر انواع آسيب¬ها و مقاوم در برابر مخاطرات و سوانح

5 : تهران؛ شهري پايدار و منسجم با ساختاري مناسب براي سکونت، فعاليت و فراغت

6 : تهران؛ شهري روان با رفاه عمومي و زيرساخت¬هاي مناسب، همراه با تعديل نابرابري ها و تأمين عادلانه کليه حقوق شهروندي

7 : تهران؛ کلانشهري با عملکرد هاي ملي و جهاني و با اقتصادي مدرن و مرکزيت امور فرهنگي – پژوهشي و سياسي در سطح کشور، و حداقل يکي از سه شهر مهم و برتر منطقه آسياي جنوب غربي

راهبردهاي توسعه شهر تهران در 17 بند به شرح ذیل می باشد:

1- ساماندهي و صيانت از محدوده و جلوگيري از هرگونه گسترش شهر

1-1 : جلوگيري از گسترش کلانشهر تهران و تثبيت مرز محدوده آن از شمال، جنوب، شرق و غرب شهر.

2-1 : مرز محدوده شهر تهران، فصل مشترک حد کالبدي شهر و حريم پايتخت (تهران) است. شهرداري تهران موظف به مشخص کردن خط محدوده با علائم ويژه و ثابت به خصوص در محدوده شمالي شهر و اطلاع رساني لازم براي هر گونه دخل و تصرف مغاير، در اين خصوص است.

3-1 : شهرداري تهران ضمن علامت گذاري مرز محدوده شهر، به منظور حفاظت مؤثر و هويت بخشي به محدوده شهر، موظف به ايجاد و ساماندهي کمربند سبز شهر به موازات خط محدوده شهر با مجموعه اي از کاربري هاي سبز (پارک هاي جنگلي و شهري، باغات مثمر و غيرمثمر و…) است.

4-1 : تحديد ساخت و سازهاي مسکوني در مجاورت مرز محدوده شهر و تخصيص اراضي مجاور خط محدوده به عملکردهايي ويژه، از جمله براي فعاليت هاي تفرجي، فراغت و گردشگري و يا چندمنظوره با حداقل سطح اشغال و تراکم و غلبه فضاي سبز و باز.

2- سامانـدهـي و صيـانت از حريـم پايـتخت (تهـران)

1-2 : لزوم اعمال ضوابط و مقررات هماهنگ براي کليه “مراکز جمعيت و فعاليت” واقع در اين حريم و عدم تعيين حريم جداگانه براي کانون هاي جمعيتي و کليه سکونتگاه هاي موجود در آن، از طريق تهيه طرح حريم در قالب طرح جامع تهران، همراه با ضوابط و مقررات ساخت و ساز.

2-2 : برخورد جدي و همه جانبه و بدون اغماض با هر گونه تخلف در ساخت و ساز در حريم پايتخت و جلوگيري از هرگونه فعل و انفعال غيررسمي و غيرقانوني و برخورد با تمامي اشخاص متخلف.
اعم از حقيقي و حقوقي دولتي و غير دولتي، تعاوني هاي مسکن وابسته به دستگاه هاي دولتي، عمومي، قوه قضائيه، شهرداري، نيروهاي مسلح (نظامي و انتظامي) و نهادهاي انقلاب اسلامي، نهادها، ستادها و مؤسسات عمومي که املاک و اراضي بزرگ در نقاط مختلف واقع در محدوده و حريم در اختيار دارند.

3-2 : بنياد مسکن انقلاب اسلامي موظف است ظرف مدت يکسال با هماهنگي شهرداري تهران نسبت به تهيه طرح  هادي روستاهاي بدون طرح هادي و نيز بازنگري و اصلاح طرح هاي هادي روستاهاي موجود واقع در حريم پايتخت، براساس ضوابط حريم اقدام نمايد.

4-2 : نحوه ساخت و ساز و تعيين کاربري اراضي در روستاهاي فاقد طرح واقع در اين حريم براساس ضوابط ملاک عمل بنياد مسکن انقلاب اسلامي و مبتني بر گردش کار نظام فني روستائي و در هماهنگي با ضوابط و مقررات طرح جامع شهر تهران صورت خواهد گرفت.

5-2 : استقرار کاربري ها  و هرگونه مرکز و يا پهنه فعاليت جديد (اعم از کارگاه، کارخانه، ناحيه صنعتي، مجتمع صنعتي و کارگاهي، شهرک صنعتي و مانند آن) در اين حريم، در چارچوب ضوابط و مقررات مربوط و طرح حريم پايتخت (تهران) مجاز مي باشد.
فرودگاه امام خميني (ره)، شهرک هاي صنعتي موجود، محدوده هاي چهارگانه محيط زيست و منابع طبيعي براساس ضوابط مصوب قانوني خود اداره مي شوند و در دستورالعملي که براي حريم به تصويب شورايعالي خواهد رسيد مقررات لازم تدوين مي شود.

6-2 : نظارت بر حريم تعيين شده و همچنين توزيع درآمدهاي حاصل از توسعه و عمران و نظارت بر ساخت و سازهاي مجاز و قانوني بين مراکز جمعيتي (شهري و روستايي) واقع در حريم مذکور، براساس دستورالعملي مي باشد که ظرف مدت 3 ماه از تاريخ تصويب طرح جامع توسط وزارت کشور تهيه و ابلاغ خواهد شد.

3- ارتقاء نقش و جايگاه شهر تهران در سطوح فراملي، ملي و منطقه اي

1-3 : تبديل تهران به شهري دانش پايه (دروازه ورودي ايران به عصر اطلاعات)، هوشمند و جهاني با افزايش سهم اقتصاد مدرن و دانش پايه و تأمين فضا، زيرساخت ها و ارتباطات لازم در آن، براي ارتقاء زيست پذيري و فعاليت پذيري شهر در سطح جهاني و منطقه اي.

2-3 : تداوم مرکزيت سياسي – اداري کشور و استان و مديريت و نظارت عالي بر فرايندهاي توسعه ملي همراه با تعادل بخشي و تمرکززدايي در ارتباط با وظايف حکومت مرکزي و انتقال دستگاه هاي دولتي که ضرورتي بر حضور و استقرار آن ها در تهران نيست.

3-3 : ساماندهي يکپارچه مجموعه شهري تهران با الگويي چندمرکزي به منظور تمرکززدايي و کاهش وابستگي سکونتگاه هاي پيراموني به شهر تهران و ايجاد محيطي قابل زندگي براي کليه ساکنان مجموعه شهري تهران.

4-3 : توسعه برنامه ريزي شده، هدايت شده و حمايت شده شهر هاي اقماري کلانشهر تهران که در فاصله مناسبي از تهران قرار دارند و عمده مسائل و رفع نيازهاي آنها مستقل از تهران است، با اولويت به شهرهاي جديد پرديس، پرند، هشتگرد و انديشه.

4- توسعه اجتماعي و ساماندهي اسکان جمعيت

1-4-2: جمعيت شهر تهران در افق طرح (1405) با رشد طبيعي جمعيت آن و تجزيه و تحليل نتايج آخرين سرشماري نفوس و مسکن کشور (1385) معادل 7/8 ميليون نفر پيش‌بيني مي گردد.
ليکن برنامه ريزي ها براي تأمين نيازهاي خدمات شهري جمعيت ساکن و شاغل (جمعيت روزانه) برمبناي جمعيتي معادل 1/9 ميليون نفر انجام شده است، و ظرفيت پذيري سکونت، برمبناي 20 درصد مازاد بر پيش بيني نياز در افق طرح، براي حدود 5/10 ميليون نفر جمعيت تدارک يافته است.

2-4-2: تثبيت وسعت نهايي کاربري¬هاي خالص مسکوني در محدوده شهر به مساحت 180 کيلومترمربع و در سرجمع در تمامي پهنه هاي چهارگانه، ضمن اجتناب از گرايش هاي حاکم بر توسعه اسکان جمعيت به زيان تنزل کيفيت زندگي و ساماندهي اسکان¬هاي غيررسمي و حاشيه نشيني در بافت¬هاي شهري و هاله هاي پيراموني.

3-4-2: توزيع متناسب جمعيت در سطح نواحي شهري از طريق ارتقاء وضعيت مسکن شهر تهران به نحوي که ميانگين اين سرانه در سطح نواحي حداقل 5/17 مترمربع باشد.

4-4 : تعديل نابرابري ها و تأمين خدمات و فضاهاي عمومي موردنياز جمعيت شهري تهران به ويژه در مناطق جنوبي و مرکزي شهر و ساماندهي وضعيت توزيع فضاهاي خدماتي و تجاري با عملکرد محلي، متناسب با نياز شهروندان.

5-4 : تأمين امنيت و سلامت در عرصه‌هاي سكونت با ساماندهي شبكه‌هاي دسترسي مناسب و حركت پياده براي تردد آرام در محلات و بين محلات مسكوني و حرکت  معلولين.

6-4 : جلب مشارکت عمومي براي ارتقاء کيفيت زندگي و حمايت از شوراها و نهادهاي مردمي، با رويکرد محله-محوري، براي اداره امور شهر به صورت محلي و مشارکتي در سطح محلات، نواحي و مناطق شهري.

5- تـوسعه اقتـصادي و رونـق فعـاليـت شهر تـهران

1-5-2: جايگزيني منابع پايدار درآمد براي تأمين هزينه هاي اداره شهر با کاهش تدريجي سهم درآمد از ساخت‌وساز مسکوني (رويه فروش تراکم قبلي)، به‌ويژه با رونق اقتصاد شهري در پهنه هاي فعاليت و دستيابي به حداکثر تنوع اقتصادي در اين پهنه ها.

2-5-2: جلوگيري از سوداگري و کسب و کار غيرمولد در مسکن و زمين شهري.

3-5-2: پالايش پهنه هاي فعاليت کنوني و گسترش عرصه هاي فعاليت در محدوده، حريم و مجموعه شهري تهران در چارچوب مقررات و ضوابط ذيربط.

4-5-2: ايجاد مراکز خدماتي – اداري و تجاري با عملکرد جهاني به ويژه در پهنه مرکزي به منظور ايجاد فضاي لازم براي حضور شرکت هاي فراملي و خدمات مولد جهاني و بازاريابي و تخصيص فضا براي جذب بنگاه¬هاي    بين-المللي فعال در جهان و بالاخص کشورهاي منطقه، اسلامي، آسيايي و جنوب – جنوب.

5-5-2: تأمين فضاي مورد نياز براي کريدور هاي فناوري (پارک هاي علمي و فناوري و مراکز خدمات کسب و کار با فناوري و مجتمع هاي IT) و استفاده از پهنه هاي داراي مزيت براي تشکيل شاخه هاي تخصصي از بنگاه هاي علمي و پژوهشي.

6-5 : جايگزيني تدريجي صنايع متوسط و کوچک با فناوري بالا و پاک به جاي صنايع بزرگ آلاينده و انبارهاي موجود با رعايت قوانين و مقررات موجود.

6- بهبود وضعيت شبکه هاي ارتباطي و نظام حمل و نقل و ترافيک

1-6 : توسعه و ساماندهي سيستم حمل و نقل همگاني به ويژه استفاده از سيستم هاي حمل و نقل ريلي سريع با اولويت مترو و قطار هوايي متکي بر مطالعات فني و اقتصادي.

2-6 : ساماندهي شبکه بزرگراهي برون شهري و درون شهري با تأکيد بر اصلاح نظام سلسله مراتبي شبکه دسترسي هاي درون شهري و در جهت دستيابي به سامانه حمل‌ونقل يکپارچه و هماهنگ در مجموعه شهري تهران، براساس قوانين و مقررات مربوطه.

3-6: تکميل شبكه بزرگراهي مصوب و عدم گسترش اين شبکه و تأكيد بر تسهيل و ساماندهي ارتباط محلات با شبكه‌هاي بزرگراهي و اصلي شهر تهران.

4-6 : پيش بيني فضاهاي مناسب براي ايجاد پهنه دروازه ها در مبادي ورودي شهر با ارائه خدمات مورد نياز و تجهيز فضاهاي مناسب براي مديريت بحران و انتقال کاربري ها و فعاليت هاي تشديد کننده ترافيکي به گستره دروازه هاي ورودي.

5-6 : مناسب سازي راه هاي شهري و پايانه ها براي حرکت و دسترسي آسان معلولين جسمي و حرکتي.

6-6 : گسترش حرکت پياده و دوچرخه در پهنه هاي مستعد شهر به ويژه بافت تاريخي شهر.

7-6 : تعديل تقاضاي سفر از طريق ساماندهي و ارائه خدمات عمومي در مراکز شهري، پايانه ها و ايستگاه هاي خطوط ريلي و تجهيز هرچه سريع تر ايستگاه هاي مترو به عنوان فرصتي ارزشمند براي ساماندهي شهر و توسعه ICT در جهت تحقق شهر الکترونيک.

8-6 : اعمال سياست هاي خاص توسعه پارکينگ با هدف کاهش سفر با خودرو شخصي در حوزه مياني و در اطراف رينگ مياني شهر و نقاط مستعد تبادل سفر و توسعه پارکينگ عمومي در پايانه ها با تأکيد در حوزه هاي شرقي و غربي.

9-6 : جلوگيري از حذف پارکينگ در هرگونه ساخت و ساز طبق قانون و ممنوعيت اخذ وجه در قبال کسري پارکينگ به هر ميزان در هنگام صدور پروانه و گواهي هاي عدم خلاف و پايان کار، توسط شهرداري و کميسيون هاي ماده صد و ساير مراجع مطابق قانون و مقررات و ايجاد پارکينگ جايگزين در نقاطي که براساس مقررات موضوعه محدوديت در تأمين وجود دارد.

7- حفـاظت از مـحيـط زيـست

1-7 : تضمين پايداري مناطق حفاظت شده و تنوع زيستي اکوسيستم ها، حفظ باغات و اراضي کشاورزي و توسعه فضاهاي سبز در محدوده، حريم و مجموعه شهري تهران.

2-7 : پالايش فعاليت ها و انتقال مراکز آلاينده و پايانه هاي حمل بار به خارج از محدوده شهر.

3-7 : جلوگيري يا کاهش آلودگي هوا و صدا با ارائه راهکارهاي ممکن از جمله تحديد حمل و نقل شخصي و تغيير در مشخصات وسايل نقليه سنگين از نظر توليد صدا، گسترش حمل‌ونقل عمومي به‌ويژه توسعه شبکه مترو و ارتقاء تکنولوژي توليد و مصرف سوخت مناسب با حداقل آلايندگي.

4-7 : بهينه سازي مديريت پسماندها به ويژه پسماندهاي خطرناک، بيمارستاني و نخاله هاي ساختماني و اعمال روش هاي مناسب و جديد براي دفع زباله با کمترين آسيب رساني به محيط زيست.

8- ايـمن سـازي در برابر سـوانـح طـبيعي (زلزله، سيـل و…)

1-8 : تسريع در شناسايي مشخصات مكاني و ساز و کار‌هاي رفتاري گسل‌هاي اصلي و فرعي شهر تهران و اجراي مقررات ملي ساختمان به منظور ايمن‌سازي و اعمال ضوابط طراحي و اجراي مربوط به حريم گسل‌هاي اصلي و فرعي در کليه ساختمان‌ها و تأسيسات زيربنايي و ساير شريان‌هاي حياتي شهر تهران مطابق با برنامه هاي مصوب.

2-8 : محدوديت ساخت‌وساز در عرصه‌هايي با شرايط ناپايداري ژئوتكنيكي، مستعد لغزش و شيب‌هاي بسيار تند به‌ويژه در ارتفاعات شمالي تهران و اعمال ضوابط و مقررات ساخت‌وساز اصولي و مقاوم در هرگونه ساخت‌وساز شهري در کل پهنه هاي شهر.

3-8 : تعيين محدوده هاي داراي قابليت سيل خيزي در سيلاب روهاي اصلي شهر و تدوين ضوابط و مقررات ساخت و ساز در انواع کاربري ها با در نظر گرفتن خطر سيل خيزي.

4-8 : اصلاح و تکميل سيستم زهکشي، جمع آوري و انتقال آب هاي سطحي به منظور افزايش توان عبور آب کانال ها.

5-8 : پهنه بندي و اجراي طرح مطالعاتي و حفاظتي و هشدار سيل در حوزه آبريز رودخانه هاي مشرف به شهر تهران.

6-8 : تسريع در تعيين حريم و بستر و آزادسازي بستر و حريم رودخانه ها و مسيل هاي شهر تهران به منظور تأمين گذر جريان هاي حاصل از بارش ها و سيل.

7-8 : حفاظت از حوضه هاي آبخيز بالادست و تهيه طرح هاي اجرايي آبخيزداري و کنترل سيلاب در ارتفاعات مشرف به تهران.

8-8 : مطالعات و انجام اقدامات لازم در جهت افزايش نفوذ آب باران در اراضي شهري در نقاط مستعد و مناسب.

9- بهبود سيستم مديريت بحران و ارتقاء کيفيت دفاع غيرعامل شهر تهران

1-9 : تأمين امنيت براي شهر تهران به عنوان مرکز حکومتي کشور و ايجاد مراکز امن براي اداره حکومت در شرايط بحران، ضمن کاهش ميزان وابستگي حکومت مرکزي به تهران با تعديل اهميت و حساسيت تهران در ابعاد مختلف.

2-9 : ساماندهي فضايي- کالبدي شهر تهران مبتني بر اصول پدافند غيرعامل براي حفاظت از شهروندان و دارايي همگاني و خصوصي در برابر بحران هاي طبيعي و غيرطبيعي (عمليات نظامي دشمن و کليه رويدادهاي زيانبار) . با اتخاذ روش هاي نوين و کارآمد، از جمله مکان يابي محدوده و ايجاد تأسيسات مناسب و ايمن (پناهگاه هاي عمومي و…) .
و تغيير کاربري هاي غيرضرور به ويژه کاربري هاي غيرضرور نظامي ضمن رعايت ملاحظات دفاعي – امنيتي و با هماهنگي دستگاه هاي ذيربط و تدوين و رعايت معيارها و اصول فني پدافند غيرعامل در طراحي، نظارت و اجرا در چارچوب مقررات ملي ساختمان در کليه ساخت و سازها.

3-9 : تأمين و افزايش ايمني اماکن حياتي، حساس و مهم، و شريان هاي حياتي شهر و ارتقاء قابليت هاي تهران در شرايط بحران و مقاوم کردن شهر در برابر تهديدات طبيعي و غيرطبيعي با گسترش زيرساخت ها و سازه هاي امن و مقاوم و با تعدد و تفرق مناسب در تهران.

4-9 : تجهيز و بهره گيري چندمنظوره از مراکز شهري (در کليه سطوح از محلي تا فراشهري) دروازه ها و پايانه هاي درون شهري، ايستگاه ها و تونل هاي مترو، پارکينگ ها و تأسيسات عمومي شهر براي شرايط بحران با پيش بيني هاي لازم براي اسکان اضطراري و تأمين نيازهاي ضروري (آب، دارو، آذوقه و …).

5-9 : ايمن سازي شهر در مقابل آتش سوزي و ساير حوادث غيرمترقبه با توسعه و توزيع مناسب و سلسله مراتبي مراکز آتش نشاني و پايگاه هاي امداد در محدوده شهر.

6-9 : ساماندهي مشارکت شهروندان در محلات شهري و بکارگيري نيروهاي مردمي با رويکرد محله محوري در مديريت بحران، ضمن ارتقاء توان دفاعي و آستانه مقاومت مردم در برابر انواع مخاطرات.

7-9 : ايجاد امکان انتقال و اسکان جمعيت با کارکرد چندمنظوره با جابجايي جمعيت به اطراف تهران با رعايت ضوابط و مقررات.

8-9 : استفاده از اراضي مناسب تحت اختيار نهادها و سازمان هاي عمومي و دولتي، نظامي و همچنين فضاهاي باز (ساخته نشده)، براي بکارگيري در شرايط بحران، مطابق توافقات و طرح هاي مصوب ستاد بحران شهر تهران.

10- تأمين آب موردنياز و توسعه و تجهيز تأسيسات آب و فاضلاب تهران و ساماندهي حريم و بستر رودخانه ها

1-10 : تقويت و تغذيه سفره هاي آب زيرزميني تهران و پيشگيري از آلودگي منابع آب هاي زيرزميني به عنوان بخشي از منابع تأمين آب تهران.

2-10 : استفاده بهينه آب شرب از طريق مديريت تقاضا و کاهش آب به حساب نيامده با کنترل تلفات غيرفيزيکي و فيزيکي (به ويژه رفع نشت از شبکه هاي آبرساني، طراحي مناسب شبکه ها، افزايش طول عمر لوله ها و کنترل سرريز از مخازن ذخيره).

3-10 : احداث تصفيه خانه هاي موردنياز در محل هاي مناسب و استفاده از آب بازيافتي و اعمال سياست جلوگيري از مصرف فاضلاب خام جهت کشاورزي

4-10 : تأکيد بر تکميل تأسيسات و شبکه هاي جمع آوري فاضلاب شهر تهران

5-10 : ساماندهي و پيشگيري از ساخت و سازها در حريم کيفي منابع آب سطحي و زيرزميني

11- بهبود و ارتقاء وضعيت و ساماندهي کالبدي شهر تهران (سازمان فضايي شهر)

1-11 : انسجام بخشي به کالبد شهر در محدوده مصوب آن.

2-11 : محدوديت گسترش سکونت در پهنه غربي شهر (مناطق 21 و 22) به عنوان عرصه تمايز کالبدي تهران از پهنه شهري کرج و ساماندهي عملکرد اين مناطق با غلبه فعاليت هاي مجاز صنعتي پالايش شده، خدمات مولد، سبز و تجاري و گردشگري و فناوري اطلاعات در مقياس منطقه اي، ملي و فراملي.

3-11 : ساماندهي کالبد شهر تهران با اتکاء بر ساختار طبيعي و بسترهاي زيست محيطي آن به ويژه رود دره هاي ارزشمند شهر و تداوم آنها به طرف جنوب به عنوان عناصر و محورهاي بارز براي استخوان بندي شهر.

4-11 : هويت بخشي به کالبد شهر با تأكيد بر هويت محله‌اي و توجه اساسي به ساختار تاريخي به ويژه پهنه ارزشمند مرکزي که متشکل و محصول پيوند و فرايندهاي گسترش سه هسته تاريخي تهران، ري و تجريش است.

5-11 : تعادل بخشي به الگوي استقرار سکونت و فعاليت متناسب با الزامات طبيعي و تاريخي شهر و جلوگيري از گسيختگي و دوگانگي فضايي با پي ريزي ساختار منسجم، توسعه پذير و زيست پذير.

6-11 : ارجحيت منافع عمومي بر منافع خصوصي و تأمين عدالت اجتماعي – فضايي و اولويت به تقويت فضاهاي عمومي در ساماندهي فضايي شهر تهران.

7-11 : پالايش مرکز قديمي تهران و ارتقاء کيفي عملکردي آن براي عملکردهاي فرهنگي، گردشگري و ارتقاء کيفيت کسب و کار و ساماندهي، هدايت و تقويت روند شکل گيري مراکزي مکمل براي مرکز قديمي با عملکردهاي شهري و فراشهري در اطراف پهنه مرکزي تهران.

8-11 : توزيع متعادل خدمات و کاهش تقاضاي سفر با توزيع مرکزيت ها، فعاليت ها و خدمات با عملکردهاي فرامنطقه-اي در شهر.

9-11 : استفاده از اراضي خالي بزرگ و فضاهاي باز باقيمانده شهر و بازيافت اراضي بافت هاي فرسوده و يا با عملکردهاي نامتجانس شهري براي رفع کمبودهاي اساسي شهر در زمينه تکميل زيرساخت هاي شهري و توسعه فضاهاي سبز، عمومي، فرهنگي، خدماتي، فعاليت و گذران اوقات فراغت و تفرج.

12- ارتقاء کيفيت کارايي محيط شهري باپهنه بندي نحوه استفاده از اراضي وساماندهي ساخت و ساز

1-12 : پهنه بندي سطح شهر به منظور جلوگيري از تداخل نامناسب کاربري ها، تعيين عرصه هاي استقرار عملکردها و کاربري هاي مجاز براي پاسخگوئي به مردم و سازمان ها (صدور جواز ساخت و بهره¬برداري) و کنترل و نظارت بر ساخت و ساز.

2-12  : اعمال سياست هاي ترويجي – تشويقي و تدريجي در جهت کاهش سطح اشغال زمين در هرگونه بهره برداري و ساخت در کليه پهنه هاي استفاده از زمين.

3-12  : اعمال سياست هاي تشويقي براي تجميع اراضي به ويژه در بافت هاي مسکوني در جهت کاهش سهم ريزدانگي پلاک هاي مسکوني در سطح شهر.

4-12  : هدايت و کنترل ميزان تراکم مجاز ساختمان هاي مسکوني و اعمال سياست هاي مناسب براي تخصيص تراکم بيشتر در پهنه هاي کار و فعاليت و مختلط.

5-12  : ساماندهي احداث ساختمان هاي مسکوني با اعمال ضوابط توأمان تراکم و طبقات و هدايت و کنترل سرانه مفيد واحدهاي مسکوني و تعداد مجاز واحدهاي مسکوني در احداث ساختمان هاي مسکوني شهر.

13- احياء و حفاظت فعال از ميراث طبيعي، تاريخي و فرهنگي شهر تهران

1-13 : حفاظت و ساماندهي کوهساران و کوهپايه هاي پيراموني شهر با ايجاد کمربند سبز، تجهيز رود دره ها و هدايت و مداخله در نحوه استفاده از اراضي کوهسار در محدوده و حريم شهر.

2-13  : حفاظت و ساماندهي جريان هاي طبيعي آب (مسيل ها، رودهاي فصلي و آبراهه هاي مهم) در محدوده شهر و ايجاد فضاهاي تفرجي جذاب و با طراوت در حاشيه جريان هاي سطحي آب شهر.

3-13  : حفاظت، توسعه و ساماندهي باغات، مناطق حفاظت شده، پارک هاي جنگلي و شهري (از جمله لويزان، غزال، سرخه حصار، عباس آباد، پرديسان و چيتگر) وپهنه هاي طبيعي – تاريخي بي بي شهربانو و چشمه علي در محدوده و حريم شهر.

4-13  : احيا مراکز و ساماندهي بافت ها و پهنه هاي تاريخي شهري و هسته هاي سکونتي ارگانيک شهر (بافت هاي روستايي ارزشمند) طبق ضوابط مربوط.

5-13  : حفاظت، احياء و ساماندهي آرامستان هاي تاريخي و محلي، مقبره ها و امامزاده ها و محوطه هاي باستاني.

6-13  : ساماندهي، توسعه و تجهيز مساجد به عنوان بارزترين نشانه هويتي در کليه سطوح از مقياس محله تا شهر.

14- ساماندهي و ارتقاء هويت سيما و منظرشهري تهران در جهت احياء معماري وشهرسازي ايراني-اسلامی

1-14 : ساماندهي فضاهاي شهري از نظر کيفيت هاي محيطي و انتظام بصري، هويت بخشي و پاسخگوئي به نيازهاي رواني و عاطفي شهروندان.

2-14 : ارتقاء کيفيت محيط شهري، با توسعه عرصه هاي عمومي، ايجاد سرزندگي در محيط شهري و تقويت نشانه-هاي هويتي شاخص شهر و ساماندهي مبلمان و تجهيزات شهري.

3-14 : ارتقاء کيفيت معماري شهر تهران با ساماندهي نماها و سيما و منظر شهر همراه با اعمال اصول ايمني و زيبايي، انسجام بخشي به کالبد محله ها و ايجاد ترکيبات شکلي و حجمي مناسب براي ابنيه خاص شهر.

4-14 : احياء معماري و شهرسازي ايراني – اسلامي در هرگونه تحولات و مداخلات کالبدي شهر.

15- توسعه فضاهاي سبز، عمومي، تفرجگاهي و گردشگري

1-15 : توسعه فضاهاي سبز با مقياس عملکرد شهري، منطقه اي، ناحيه اي ومحلي براي تأمين حداقل 10 مترمربع سرانه فضاي سبز در شهر تهران با توزيع متعادل در سطح شهر.

2-15  : حفاظت، ساماندهي و بهره برداري از قابليت هاي پارک هاي جنگلي، طبق قانون حفاظت و بهره¬برداري از جنگل ها با ارتقاء عملکرد براي ايجاد فضاهاي مناسب تفرج، گذران اوقات فراغت، بازي و ورزش، پذيرايي و گردشگري، و مديريت بحران

3-15  : ساماندهي رودخانه ها و مسيل ها به ويژه رودخانه کن به عنوان يک محور سبز شمالي – جنوبي شهري و گردشگري با مداخله هماهنگ و يکپارچه.

4-15  : تخصيص پهنه هاي ويژه اي از سطح شهر براي تفرج و گردشگري به ويژه در کرانه هاي پيراشهري تهران شامل حريم شمال شرقي، شرقي، جنوبي (بي بي شهربانو) و شمال غربي (منطقه 22)

5-15  : ايجاد تسهيلات لازم براي ارتقاء سطح خدمات مورد نياز صنعت گردشگري و مکانيابي فضاهاي مناسب شهري براي استقرار مراکز اقامت و پذيرايي با استانداردهاي جهاني.

16- تـأميـن نيـازهـا و سـامـانـدهي خـدمـات شـهري تهـران

1-16 : افزايش سرانه مجموعه خدمات شهري شامل سرانه هاي خدمات آموزشي، درماني و بهداشتي، فرهنگي، مذهبي، ورزشي، گردشگري (تفريحي و پذيرايي) و تأسيسات و تجهيزات شهري با مقياس هاي محله اي، ناحيه اي، منطقه اي و شهري به حدود 2 برابر (حدود 13 مترمربع، علاوه بر فضاي سبز) تا افق طرح.

2-16  : توزيع متعادل خدمات شهري متناسب با مقياس خدمات در سطح شهر و تأمين حداقل 5 مترمربع سرانه خدماتي در سطوح محلات و نواحي.

3-16  : ساماندهي سلسله مراتبي خدمات شهري، هماهنگ با سلسله مراتب مراکز شهري از مقياس خرد، با عملکرد محله‌اي و با محوريت مسجد، تا مقياس هاي ناحيه اي، منطقه اي، شهري و فراشهري.

4-16  : تلاش در زمينه تأمين کاربري هاي خدماتي حتي المقدور به صورت متمرکز با همجواري هاي مناسب در مقياس حداقل يک بلوک براي انواع خدمات در محلات و نواحي.

5-16  : ساماندهي و توسعه فضاهاي آموزش عمومي، فرهنگي، مذهبي، ورزشي و ايجاد مجموعه هاي مناسب به ويژه در کاربري هاي نامتجانس کنوني شامل اراضي رها شده، صنايع مزاحم و انبارهاي متروکه و اراضي ذخيره شهري.

6-16  : ساماندهي و ايجاد پرديس هاي حکومتي و حکمراني محلي و تأسيسات اداري – دولتي و عمومي.

7-16  : ساماندهي و ايجاد مراکز و مجتمع هاي بزرگ ورزشي، بهداشتي و درماني.

8-16  : ساماندهي و جابجائي مراکز آموزش عالي با ايجاد پرديس هاي دانشگاهي و پارک هاي فناوري و پژوهشي – تحقيقاتي.

17- بهسازي، نوسازي و بازسازي بافت هاي فرسوده شهر تهران

1-17 : حمايت و نظارت بر نوسازي در بافت هايي که نيازمند توان¬بخشي و مداخله محدود با اعمال سياست هاي تشويقي است. از طريق ايجاد و بکارگيري نهادهاي مديريتي مناسب و موردنياز.

2-17  : لزوم مداخله در بافت هاي فرسوده با تأکيد بر توانمندسازي و سازماندهي تشکل هاي محله اي براي مشارکت به شيوه هاي امکان پذير ضمن ايجاد مديريت هاي واجد شرايط و نهادسازي براي اين مداخلات با رويکرد حفظ و تداوم سکونت و هويت محله اي.

3-17  : تهيه طرح هاي ويژه توسعه يکپارچه براي محلات و بافت هاي فرسوده شهر (مصوب شورايعالي شهرسازي و معماري ايران)، با رويکرد اقتصادي مؤثر و رعايت ملاحظات زيست محيطي، اجتماعي و فرهنگي و در شرايط تراز مالي صفر براي شهرداري تهران و با انجام مطالعات امکان سنجي موردنياز قبل از تهيه طرح مداخله با بهره برداري از عرصه هاي ذخيره نوسازي شهري به طور همزمان در قالب طراحي واحد.

4-17  : اعمال سياست هاي تشويقي مؤثر براي تجميع اراضي و ساماندهي به منظور بهسازي و نوسازي بافت ها و ابنيه فرسوده.

5-17  : اعمال سياست هاي تشويقي براي بهسازي با مشارکت مردم در محدوده هايي که نيازمند مقاوم سازي با حمايت، حفاظت، نگهداري، مراقبت، استحکام بخشي و تعمير است.

6-17  : بازسازي بافت هاي فرسوده که نيازمند مداخله مؤثر به ويژه تأمين خدمات و زيرساخت ها با تجهيز منابع مالي و سرمايه گذاري است.