Building Service Life
عمر مفید ساختمان به مدت زمانی گفته می‌شود که یک ساختمان می‌تواند بدون نیاز به تعمیرات اساسی و هزینه‌های زیاد، کارایی خود را حفظ کند. به عبارت ساده‌تر، این مدت زمانی است که یک ساختمان می‌تواند به عنوان یک پناهگاه امن و کارآمد به خدمت انسان‌ها برسد.
عمر مفید ساختمان و طول عمر ساختمان دو مفهوم‌متفاوت است و به زمانی که یک ساختمان از نظر پارمترهای رفاهی و امکانات و قابل سکونت است اشاره دارد . و استحکام و مقاومت را ملاک‌قرار نمیدهد.
عوامل موثر بر عمر مفید ساختمان
عمر مفید ساختمان به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
* نوع مصالح ساختمانی: استفاده از مصالح با کیفیت و مقاوم در برابر عوامل محیطی، عمر مفید ساختمان را افزایش می‌دهد.
* کیفیت ساخت: رعایت اصول فنی و مهندسی در ساخت ساختمان، باعث افزایش استحکام و مقاومت آن می‌شود.
* نگهداری و تعمیرات: انجام تعمیرات و نگهداری به موقع، از فرسودگی ساختمان جلوگیری می‌کند.
* شرایط محیطی: عوامل محیطی مانند رطوبت، دما، زلزله و … بر عمر مفید ساختمان تاثیرگذار هستند.
* کاربری ساختمان: ساختمان‌های مسکونی، تجاری و صنعتی به دلیل کاربری متفاوت، عمر مفید متفاوتی دارند.
عوامل کاهش دهنده عمر مفید ساختمان
* فرسودگی مصالح: با گذشت زمان، مصالح ساختمانی فرسوده شده و نیاز به تعویض دارند.
* خوردگی و زنگ زدگی: در ساختمان‌هایی که از فلز استفاده شده است، خوردگی و زنگ زدگی می‌تواند باعث کاهش عمر مفید ساختمان شود.
* ترک خوردگی: ترک خوردگی در دیوارها، سقف و کف ساختمان می‌تواند به مرور زمان گسترش یافته و باعث تخریب ساختمان شود.
* زلزله و بلایای طبیعی: زلزله و سایر بلایای طبیعی می‌توانند به ساختمان آسیب جدی وارد کرده و عمر مفید آن را کاهش دهند.
* عدم نگهداری مناسب: عدم انجام تعمیرات و نگهداری به موقع، باعث تسریع در فرسودگی ساختمان می‌شود.
عوامل افزایش دهنده عمر مفید ساختمان
* استفاده از مصالح با کیفیت: استفاده از مصالح باکیفیت و مقاوم در برابر عوامل محیطی، عمر مفید ساختمان را افزایش می‌دهد.
* رعایت اصول فنی و مهندسی: رعایت اصول فنی و مهندسی در ساخت ساختمان، باعث افزایش استحکام و مقاومت آن می‌شود.
* نگهداری و تعمیرات به موقع: انجام تعمیرات و نگهداری به موقع، از فرسودگی ساختمان جلوگیری می‌کند.
* عایق‌کاری مناسب: عایق‌کاری مناسب ساختمان در برابر رطوبت، حرارت و صوت، از آسیب دیدن ساختمان جلوگیری می‌کند.
* استفاده از سیستم‌های تهویه مناسب: استفاده از سیستم‌های تهویه مناسب، از ایجاد رطوبت و کپک زدگی در ساختمان جلوگیری می‌کند.
اهمیت عمر مفید ساختمان
* ایمنی: ساختمان‌های با عمر مفید بالا، ایمنی ساکنان و کاربران را تضمین می‌کنند.
* ارزش اقتصادی: ساختمان‌های با عمر مفید بالا، ارزش اقتصادی بیشتری دارند.
* پایداری محیط زیست: ساختمان‌هایی که با مصالح باکیفیت ساخته شده و به خوبی نگهداری می‌شوند، به محیط زیست آسیب کمتری وارد می‌کنند.
برای افزایش عمر مفید ساختمان، توصیه می‌شود به صورت دوره‌ای بازرسی‌های فنی انجام شود و تعمیرات لازم انجام گیرد.
مفهوم عمر مفید
عمر مفید (Lifespan or Service Life) در مهندسی، اقتصاد و تولید، به مدت زمانی اشاره دارد که طی آن یک محصول، سیستم، سازه یا دارایی می‌تواند به طور مؤثری عمل کند و اهداف مورد نظر خود را برآورده سازد.
تفاوت عمر مفید با عمر فیزیکی
عمر فیزیکی به این سؤال پاسخ می‌دهد: “ساختار تا چه زمانی می‌تواند سرپا بماند؟”
عمر مفید به این سؤال پاسخ می‌دهد: “ساختار تا چه زمانی می‌تواند وظیفه محول شده را به‌درستی انجام دهد؟”
مثال:
یک تلفن همراه قدیمی ممکن است از نظر فیزیکی کاملاً سالم باشد (عمر فیزیکی دارد)، اما چون سیستم عامل آن دیگر به‌روزرسانی نمی‌شود و از شبکه‌های جدید پشتیبانی نمی‌کند، عمر مفید آن به پایان رسیده است.