ماده ۳۱۱ قانون مدنی ایران
غاصب باید مال مغصوب را عیناً به صاحب آن رد نماید و اگر عین تلف شده باشد باید مثل یا قیمت آن را بدهد و اگر به علت دیگری رد عین ممکن نباشد باید بدل آن را بدهد.
تفسیر ماده ماده ۳۱۱ قانون مدنی ایران
این ماده به مسئولیت غاصب (کسی که مال دیگری را به ناحق تصرف کرده است) در قبال مال مغصوب می‌پردازد. بر اساس این ماده، غاصب مکلف به انجام سه اقدام به ترتیب اولویت است:
* رد عین مال: در صورتی که مال مغصوب موجود باشد، غاصب باید عین همان مال را به صاحبش برگرداند. این مسئولیت اصلی غاصب است.
* پرداخت مثل یا قیمت مال: اگر عین مال مغصوب تلف شده باشد (از بین رفته باشد)، غاصب باید مثل (مانند همان مال) یا قیمت آن را به صاحب مال بپردازد. در مورد اینکه آیا انتخاب بین مثل و قیمت با غاصب است یا مالک، اختلاف نظر وجود دارد، اما نظر غالب این است که اگر مال، مثلی باشد (مانند گندم، روغن و غیره که نمونه‌های مشابه آن زیاد است)، غاصب باید مثل آن را بدهد و اگر قیمتی باشد (مانند یک اثر هنری منحصر به فرد)، باید قیمت آن را بپردازد.
* پرداخت بدل مال: در صورتی که رد عین مال به دلیل دیگری غیر از تلف شدن ممکن نباشد (مثلاً مال مغصوب در جایی غیرقابل دسترس قرار گرفته باشد)، غاصب باید بدل آن را به صاحب مال بدهد. به این بدل، “بدل حیلوله” نیز گفته می‌شود، زیرا غاصب با عمل خود بین مال و مالک حائل شده است.