Folding architecture
سبکی افقی‌گرا در طراحی و ساخت ساختمان‌هاست که در آن حالتی از پیچش و انعطاف‌پذیری در سازه به چشم می‌خورد. لایه لایه‌ای بودن و دوری از مرکز گرایی، از ویژگی‌های معماری به سبک فولدینگ است. تا کنون هیچ ساختمانی در ایران به سبک فولدینگ ساخته نشده است.
معماري فولدینگ، معماري نئوباروك نیز نامیده می شود.
لغت «فولد» تاکیدی بر روابط دشواری است که بین معماری و فلسفه وجود دارد.
فولد یعنی چین و لایه یعنی لایه هاي هزار تو، یعنی هر لایه در کنار لایه ي دیگر ، همه چیز در کنار هم است.
فولدینگ (Folding) از کلمۀ Fold به معنای “چین خوردگی” یا “چین خوردن” گرفته شده است.
فولدینگ ،عمود گرایی ، طبقه بندي و سلسله مراتب را مردود می داند. و به جاي آن افقی گرایی را مطرح میکند. از نظر فولدینگ همه چیز همسطح است .
فرم هاي انعطاف پذیر نه به صورت کامل هندسی هستند و نه به شکل هاي دلبخواهی
گرگ لین در تعریف معماري فولدینگ می گوید:
((فولد ینگ یعنی تلفیق نمودن عوامل نا مربوط در یک مخلوط به هم پیوسته ))در این رابطه می توان لایه هاي رسوبی در کوه ها را مثال زد که از فشارهاي درونی زمین روي یکدیگر خم شده و پیچ و تاب خورده اند. در عین اینکه هر لایه خصوصیات درونی خود را حفظ کرده است، ولی با لایه هاي مجاور خود در گیر شده و لایه ها به صورت انعطاف پذیري در کنار یکدیگر انحنا پیدا کرده اند.
این چین‌خوردگی یک پدیدۀ زمین شناسی جالب است. تعریف گرگ لین به لایه‌های چین خوردۀ زمین مرتبط است. در حالی که هر لایه جنس و خاصیت خود را دارد، به دلیل فشارهای تکتونیکی حاصل از حرکت صفحات زمین، لایه‌ها چین خورده، در هم پیچیده شده اند. اما هر کدام، همچنان خصوصیات منحصر به خود را حفظ کرده‌اند. حرکت لایه‌ها و چین خوردن آن‌ها در جهت افقی است؛ همانند آنچه که در معماری Folding می‌بینیم.
فلاسفه فولدینگ ، معماران فولدینگ همانند جک ساس، فری ال جی و زاها حدید گیاهی به نام ریزوم را الگو قرار میدهند که در زیر خاک رشد میکند. نه ریشه دارد، نه برگ و تنها شامل ساقه‌هایی است که به صورت نرم و مواج در دل یکدیگر پیچ و تاب می‌خورند.
تکنیک فولدینگ با نام اوریگامی (origami) یعنی ساختن اشکال مختلف با تاکردن کاغذ نیز شناخته می‌شود.
فولدینگ زایدۀ معماری دیکانستراکشن است. اما آنچه که این دو را از هم متمایز میکند، توجه بیشتر و گرایش به افقی بودن و هم‌ترازی سازه در Folding است. افرادی مانند زاها حدید و فرانک گهری که از معماران معروف سبک دیکانستراکشن هستند، از اوایل دهۀ 1990 به سمت Folding گرایش پیدا کردند.
اصول بنیادین معماری فولدینگ:
* انحناهای پویا :
– جایگزینی زوایای قائمه با سطوح پیوسته موجدار
– مثل : موزه گوگنهایم بیلبائو (فرانک گری)
* چندلایه‌گی معنایی :
– تلفیق همزمان کارکردها در فضاهای سیال
– مثال : مرکز حیدر علیاف (زاها حدید)
* تکنیکهای پیشرفته ساخت :
– بهره گیری از نرمافزارهای پارامتریک (Rhino+Grasshopper)
– استفاده از کامپوزیتهای پیشرفته و سازه‌های کششی
ویژگی معماری فولدینگ
بیشتر ساختمان هایی که به سبک Folding ساخته می‌شوند، شکل افقی دارند و سازه‌ها از مرتفع بودن و بلند مرتبه بودن به دور هستند. گرایش به سمت افقی بودن سازه ساختمان ، کثرت گرایی ، دوری از مرکز گرایی. ، عدم تمایل به خرد گرایی ، لایه لایه‌ای بودن.
معماران معروف فولدینگ
پیتر آیزنمن ، زاها حدید ، فرانک گهری ، گرگ لین ، چارز جنکس ، جفری کیپنس از معماران ایرانی بهرام شیردل را پیرو این خط فکری می دانند.
نمونه های معماری فولدینگ
کلیسای آکادمی ایر فورس در کلرادو اسپرینگز آمریکا
دپارتمان سلامت بیلبائو در اسپانیا
ساختمان اداری اوریگامی در فرانس
کلیسای کوچک سنت لوپ در سوئیس
پارک پاویلیون در اسپانیا
ساختمان کیوشو گیبون کان در فوکوکا ژاپن
موزۀ شکلات نستله در مکزیک
مرکز گردهمایی کلمبوس در ایالت اهایو، آمریکا
خانه لویس در کلیولند آمریکا
خانه ایمندورف، دوسلدورف، آلمان
برج سیزر در شهر شیکاگو
طرح مرکز هنرها در دانشگاه اموری در شهر آتلانتا در آمریکا