منبت‌کاری یکی از هنرهای ظریف و اصیل ایرانی است که در آن، نقش‌ها و طرح‌های زیبا به صورت برجسته بر روی سطوح مختلف، معمولاً چوب، ایجاد می‌شود. این هنر با استفاده از ابزارهای مخصوص و مهارت هنرمند، به چوب جان بخشیده و آثاری ماندگار خلق می‌کند.
تاریخچه منبت‌کاری
ریشه‌های منبت‌کاری به دوران باستان برمی‌گردد. آثار برجای مانده از تمدن‌های مختلف نشان می‌دهد که انسان از دیرباز به تزئین اشیاء چوبی با نقش‌های برجسته علاقه داشته است. در ایران، منبت‌کاری به عنوان یکی از هنرهای سنتی، قدمتی طولانی دارد و در دوره‌های مختلف تاریخی، با توجه به سلیقه‌ها و سبک‌های هنری حاکم، تحولات بسیاری کرده است.
ابزارهای مورد استفاده در منبت‌کاری
برای انجام منبت‌کاری، به ابزارهای مختلفی مانند:
* انواع قلم: برای ایجاد خطوط ظریف و حکاکی بر روی چوب
* مته: برای ایجاد حفره‌های گرد و ایجاد بافت‌های مختلف
* چکش: برای کوبیدن قلم و ایجاد برجستگی‌ها
* قالب: برای ایجاد طرح‌های تکراری و یکسان
* سوهان: برای صاف کردن سطوح و پرداخت نهایی
نیاز است.
مراحل منبت‌کاری
* انتخاب چوب: چوبی که برای منبت‌کاری انتخاب می‌شود، باید از جنس خوب و بدون ترک باشد. چوب‌های سخت مانند گردو، بلوط و توت برای منبت‌کاری مناسب‌تر هستند.
* طراحی طرح: طرح مورد نظر بر روی چوب پیاده می‌شود. این طرح می‌تواند به صورت دستی یا با استفاده از دستگاه CNC انجام شود.
* آماده‌سازی چوب: سطح چوب صاف شده و آماده‌ی منبت‌کاری می‌شود.
* منبت‌کاری: با استفاده از ابزارهای مختلف، طرح بر روی چوب حکاکی می‌شود.
* پرداخت نهایی: پس از اتمام کار، سطح چوب صاف شده و با روغن یا واکس جلا داده می‌شود.
انواع منبت‌کاری
منبت‌کاری بر اساس نوع طرح و تکنیک اجرا، به انواع مختلفی تقسیم می‌شود:
* منبت‌کاری برجسته: در این نوع منبت‌کاری، طرح به صورت برجسته از سطح چوب بیرون می‌آید.
* منبت‌کاری گود: در این نوع منبت‌کاری، طرح به صورت گود در چوب حکاکی می‌شود.
* منبت‌کاری ترکیبی: ترکیبی از منبت‌کاری برجسته و گود است.
کاربردهای منبت‌کاری
امروزه از منبت‌کاری برای تزئین انواع مختلف وسایل چوبی مانند:
* در و پنجره
* کمد و قفسه
* میز و صندلی
* تابلو
* جعبه‌های چوبی
استفاده می‌شود.