پوشش هاي سطحي بتن ، شامل انواع پوشش های محافظتی بتن ، پوشش های آب بند بتن و محافظت کننده بتن در برابر عوامل خورنده می باشد.
براي جلوگيري آسيب ديدگي بر اثر نفوذ آب و یا مواد زيان‌آور و يا براي متوقف نمودن آسيب ديدگي بيشتر سازه هايي كه در معرض مواد مهاجم واقع شده‌اند.
انواع مختلف پوشش های سطحی بتن در چند حالت قابل استفاده هستند :
- نفوذكننده ها
نفوذكننده ها، همان طور كه از نامشان مشخص است، معمولاً به صورت محلول با ويسكوزيته كم توليد مي‌شوند. بنابراين قادرند كه به داخل بتن نفوذ كنند و ديواره منافذ را پوشش دهند. نفوذكننده‌ها، منافذ بتن را مسدود نمي‌كنند بلكه با تغيير جهت كشش سطحي مانع از نفوذ رطوبت و مواد مضر به داخل بتن مي‌گردند و بنابراين بخار آب و گازهاي مضر مي توانند از بتن به خارج راه يابند و در نتيجه عمل تنفس انجام گردد. مهمترين تركيبات در اين گروه سيلن‌ها و سيلوكسان‌ها مي‌باشند. - درزگيرها و پوششها
درزگيرها و پوششها، لايه‌اي محافظ بر سطح بتن ايجاد و از نفوذ مواد مضر مانند CO2 جلوگيري مي كنند. معمولاً مواد درزگير به داخل منافذ بتن تا عمق كم نفوذ مي‌كنند. درزگيرها و پوششها در دو يا چند لايه اعمال مي‌شوند و ضخامت آنها بين 100 تا 300 ميكرومتر است. عملكرد پوششها به اجزاي تشكيل دهنده آنها بستگي دارد. مهمترين جزء اين مواد، چسب، است. چسب‌ها مواد پليمري مي‌باشند.
چسب‌هايي كه براي بتن مورد استفاده قرار مي‌گيرند، شامل :
اپكسي‌ها، پلي استرها، اكريليك‌ها، پلي‌يوريتان‌ها، بوتادين‌ها، قيرها و روغن بزرك است. - مسدود كننده هاي منافذ
مسدود كننده ها موادي را شامل مي شوند كه به داخل منافذ بتن نفوذ كرده و با اجزاي بتن واكنش نشان مي‌دهند. معمولترين نوع اين گروه، مواد محلول سيليكات و محلول سيليكوفلوريت است. اين مواد، جزيي از سيستم‌هاي تعمير و حفاظتي است كه به صورت دوغاب استفاده مي شود. - روكش هاي سطح
روكش هاي سطح، اندود ضخيم سيماني مي باشند كه معمولاً به وسيله ماله بر سطح بتن اعمال مي شوند. به طور كلي اين مواد شامل ملات سيماني اصلاح شده با لاتكس هاي پليمري است. در نتيجه يك لايه ضخيم محافظ بر سطح بتن ايجاد مي شود و همچنين چسبندگي مواد به سطح بتن بهبود مي يابد. به عبارت ديگر، تركيب ملات سيماني با پليمر سبب بهبود چسبندگي مي گردد.
انتخاب پوشش مناسب
انتخاب پوشش سطحي بسيار مهم است و تابع نيازهاي سازه و شرايط محيطي است معيارهاي انتخاب پوشش به شرح زير است :
مقاومت در مقابل نفوذ آب
مقاومت در مقابل انتشار دي اكسيد كربن
مقاومت در مقابل نفوذ كلريدها
مقاومت در مقابل انتشار بخار آب
مقاومت در مقابل نور ماوراي بنفش
قابليت پل زدن ترك
مقاومت شيميايي
مقاومت سايشي
سهولت در اعمال پوشش
عمر مفيد طولاني
ظاهر مطلوب
براي يك سازه خاص ممكن است نياز به چندين خاصيت ياد شده باشد كه احتمالاً فقط يك پوشش قادر به تأمين آن نباشد.
آماده كردن سطح بتن برای اجراء پوشش
1 – سن بتن پايه
سطح بتن، در سنين اوليه بسيار قليايي است و معمولاً رطوبت آن زياد است. بنابراين فشار بخار، اختلاف رطوبت و همچنين فشار هيدرواستاتيك مي تواند سبب تخريب زودرس پوشش گردد. در نتيجه بايد به بتن اجازه داده شود كه به سن معيني برسد و سپس پوشش اعمال گردد. معمولاً در دماي C ° 20 ، سن 28 روزه بتن براي اعمال پوشش مناسب است. هر چند اين مدت تابع رطوبت نسبي، ضخامت بتن و سرعت باد مي باشد.
2 – شرايط رطوبت بتن پايه
در مورد درزگيرها و پوششها اگر سطح بتن مرطوب است، چسبندگي پوشش ضعيف خواهد بود، بخصوص اگر پوشش از نوع غير تنفسي است (اجازه تنفس به بتن نمي دهد)
مقدار رطوبت را مي توان با استفاده از الكترودهاي مخصوص يا ورق پلاستيكي تعيين كرد. در روش ورق پلاستيك، بر روي سطح بتن پلاستيك قرار داده مي شود و پس از مدت معين (بر مبناي مدت عمل آوري پوشش)، مقدار رطوبت در زير ورق پلاستيك قابل مشاهده خواهد بود. زماني كه آب در زير ورق پلاستيك جمع مي گردد، بايد از زمان عمل‌آوري پوشش بيشتر باشد. دماي هوا، سطح بتن و ماده حفاظتي بايد در هنگام اعمال پوشش در نظر گرفته شود.
3 – دما و رطوبت
اكثر پوششها بايد در دماي بين 10 تا C ° 30 اعمال شوند و در هيچ شرايطي نبايد رطوبت نسبي بيشتر از 90 درصد باشد.
4 – شرايط سطح بتن پايه
شرايط سطح بتن نيز بر عملكرد پوشش ها اثر بسزايي مي گذارد. منافذ بزرگ در سطح بتن بايد با پركننده مناسب ترميم گردد و سپس پوشش بر روي سطح اعمال شود. براي پر كردن منافذ مي توان از ملات با پايه سيماني اصلاح شده با پليمر يا رزين هاي پليمري استفاده كرد. بطور كلي تمام حفره ها و ترك هاي موجود در سطح بتن بايد قبل از اعمال مواد حفاظتي تعمير شوند.
5 – آلودگی سطح
سطح بتن بايد عاري از گردوخاك، روغن، اسيد و مواد زائد ديگر باشد. اگر پارچه‌اي تيره رنگ بر روي سطح بتن كشيده شود، پودر باقيمانده بر روي پارچه، نشان دهنده وجود خاك بر روي سطح بتن است.
چنانچه بر روي سطح بتن آب پاشيده شود، در صورت باقي ماندن آب به شكل قطرات ، آلودگي سطح بتن به روغن را نشان مي دهد.
همچنين با استفاده از كاغذ معرف pH ، مي‌توان شرايط سطح بتن را از نظر آلودگي به اسيد بررسي كرد. pH كمتر از 4 ، نشان دهنده آلوده بودن سطح به اسيد است.
با توجه به اهمیت استاندارد بودن سطوح سازه های بتنی جهت اعمال پوشش‌های ضد خوردگی ، استاندارد های لازم باید رعایت شود :
- استاندارد DIN به شماره 288052- بخش دوم- طراحی و آماده سازی سطوح زیر کار بتونی:
- استاندارد AGI به شماره 10-S بخش اول – طراحی و آماده سازی سطوح