موقوفه در اصطلاح فقه اسلامی به معنای اموالی است که فرد یا گروهی از افراد، آن‌ها را وقف می‌کنند.
جمع آن موقوفات می باشد.
انواع موقوفه:
موقوفات به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند، از جمله:
* موقوفات عام: موقوفاتی که نفع آن‌ها به عموم مردم می‌رسد، مانند مساجد، مدارس، بیمارستان‌ها و قبرستان‌ها.
* موقوفات خاص: موقوفاتی که نفع آن‌ها به گروه خاصی از افراد می‌رسد، مانند خویشاوندان واقف، فقرا، دانشجویان و…
* موقوفات نقدی: موقوفاتی که به صورت نقدی وقف می‌شوند، مانند پول، سهام و اوراق بهادار.
* موقوفات عینی: موقوفاتی که به صورت عینی وقف می‌شوند، مانند زمین، ساختمان، باغ و…
اهمیت موقوفه:
موقوفات نقش بسیار مهمی در توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جوامع اسلامی داشته‌اند. برخی از مهم‌ترین فواید موقوفات عبارتند از:
* تامین نیازهای جامعه: موقوفات می‌توانند برای تامین نیازهای مختلف جامعه، مانند آموزش، بهداشت، مسکن و… استفاده شوند.
* ترویج فرهنگ اسلامی: موقوفات می‌توانند برای ترویج فرهنگ اسلامی و ارزش‌های دینی استفاده شوند.
* کمک به فقرا و نیازمندان: موقوفات می‌توانند برای کمک به فقرا و نیازمندان استفاده شوند.
* توسعه اقتصادی: موقوفات می‌توانند برای توسعه اقتصادی جوامع اسلامی استفاده شوند.
مدیریت موقوفه:
مدیریت موقوفات در بسیاری از کشورهای اسلامی توسط سازمان‌های خاصی انجام می‌شود. این سازمان‌ها مسئولیت حفظ و نگهداری موقوفات، نظارت بر نحوه استفاده از آن‌ها و توزیع درآمد آن‌ها را بر عهده دارند.
موقوفه در ایران:
در ایران نیز موقوفات نقش بسیار مهمی در تاریخ و فرهنگ این کشور داشته‌اند. بسیاری از مساجد، مدارس، بیمارستان‌ها و سایر اماکن عمومی در ایران از طریق موقوفات تأمین مالی می‌شوند. سازمان اوقاف و امور خیریه ایران مسئولیت مدیریت موقوفات در این کشور را بر عهده دارد.