هیدروگرافی
نقشه برداری دریایی شاخه‌ای از علوم ژئوماتیک است که به مطالعه و اندازه‌گیری ویژگی‌های فیزیکی و هندسی آب‌ها، از جمله عمق، جریان‌ها، جزر و مد، نوع بستر و عوارض زیرآبی می‌پردازد. هدف اصلی این علم، تهیه نقشه‌های دقیق و جامع از مناطق آبی برای اهداف مختلفی همچون ناوبری، اکتشاف منابع طبیعی، حفاظت از محیط زیست و توسعه زیرساخت‌های دریایی است.
اهمیت نقشه برداری دریایی
* ناوبری دریایی: تهیه چارت‌های دریایی دقیق برای هدایت ایمن کشتی‌ها و شناورها.
* اکتشاف منابع دریایی: شناسایی مناطق مستعد برای استخراج نفت، گاز و مواد معدنی.
* حفاظت از محیط زیست: ارزیابی تأثیرات فعالیت‌های انسانی بر محیط زیست دریایی و برنامه‌ریزی برای مدیریت پایدار منابع آبی.
* توسعه زیرساخت‌های دریایی: طراحی و ساخت بنادر، سکوهای نفتی، تونل‌های زیر دریایی و سایر سازه‌های دریایی.
* مدیریت سواحل: برنامه‌ریزی برای حفاظت از سواحل در برابر فرسایش و آلودگی.
ابزارها و تجهیزات مورد استفاده در نقشه برداری دریایی
* اکوساندر (Depth Sounder): برای اندازه‌گیری عمق آب و تهیه پروفیل‌های عمق بستر دریا استفاده می‌شود.
* مولتی بیم سونار: برای تهیه نقشه‌های با وضوح بالا از بستر دریا و شناسایی عوارض زیرآبی به کار می‌رود.
* جی‌پی‌اس دریایی: برای تعیین موقعیت دقیق شناور و نقاط اندازه‌گیری استفاده می‌شود.
* ساید اسکن سونار: برای شناسایی اشیاء زیرآبی مانند لاشه کشتی‌ها و لوله‌ها به کار می‌رود.
* مغناطیس‌سنج: برای شناسایی اجسام فلزی زیر آب مانند لاشه کشتی‌ها و لوله‌ها استفاده می‌شود.
* دوربین‌های زیرآبی: برای مشاهده مستقیم بستر دریا و جمع‌آوری تصاویر استفاده می‌شود.
* نمونه‌بردارهای بستر: برای جمع‌آوری نمونه‌هایی از رسوبات و سنگ‌های بستر دریا به کار می‌رود.
مراحل انجام نقشه برداری دریایی
* برنامه‌ریزی: تعیین اهداف پروژه، انتخاب ابزارها و تجهیزات مناسب، و طراحی مسیرهای اندازه‌گیری.
* جمع‌آوری داده‌ها: اندازه‌گیری عمق، موقعیت، و سایر پارامترهای دریایی در نقاط مختلف.
* پردازش داده‌ها: تبدیل داده‌های خام به اطلاعات قابل فهم و ایجاد مدل‌های سه بعدی از بستر دریا.
* تهیه نقشه‌ها: تهیه چارت‌های دریایی و نقشه‌های موضوعی با استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی.
کاربردهای نقشه برداری دریایی
* ناوبری دریایی: تهیه چارت‌های دریایی برای هدایت ایمن کشتی‌ها و شناورها.
* کابل گذاری زیر دریایی: طراحی مسیر و نصب کابل‌های ارتباطی و انتقال انرژی.
* لایروبی: تعیین حجم لایروبی و برنامه‌ریزی عملیات لایروبی.
* مطالعات زیست محیطی: ارزیابی تأثیرات فعالیت‌های انسانی بر محیط زیست دریایی.
* اکتشاف منابع نفت و گاز: شناسایی مناطق مستعد برای اکتشاف و استخراج نفت و گاز.