گاز مبرد

مواد مبرد از نوع گاز که در سیکل تبرید مورد استفاده قرار میگیرد.

انواع گاز مبرد

گار مبرد HCFC ، گاز مبرد CFC ، گاز مبرد  HFC ، گاز مبرد هیدرو کربن ، گاز مبرد طبیعی ، مبرد صنعتی ، مبرد هالو کربن ، مبرد ایزوتروپیک ، مبرد زئو تروپیک ، مبرد معدنی  ازجمله عناوینی است که در تقسیم بندی گاز های مبرد بکاربرده میشود.

رنگ بندی گاز های مبرد

کپسول های گاز مبرد بسته به نوع آن دارای رنگی خاص می باشد.

 

نامگذاری گاز های مبرد

بر اساس یک قرارداد بین المللی حرف R که در زبان انگلیسی مخفف refrigerant است در ابتدای تمام مبرد ها به کار میرود در ادامه حرف R چندین رقم و حرف نیز آورده میشوند که این چند رقم یا حرف معرف ترکیب شیمیایی مولکول مبرد بصورت زیر است.

فرمول کلی Rxyz در نظر گرفته بگیرید

اگر پارامتر x برابر با مقدار 0 باشد (سری R000) یعنی  مبرد دارای هیدروکربن متان می باشد  مانند : R12(R012) یا R22(R022)

اگر پارامتر X برابر مقدار 1باشد (سری R100) یعنی مبرد دارای هیدروکربن اتان است مانند : R114 یا R134a

اگر پارامتر X برابر مقدار 2 باشد (سری R200) یعنی مبرد دارای هیدروکربن پروپان است  مانند : R290

در این گروه از مبردها (سری R000) ، (سری R100) ، (سری R200)

پارامتر y بعدی مشخص کننده تعداد اتم های هیدروژن به علاوه 1

پارامتر z نیز مشخص کننده تعداد اتم فلوئور است.

بعنوان مثال

گاز مبرد r134 با فرمول شیمیائی C2H2F4  دارای هیدروکربن اتان ، و 2  (3-1) اتم هیدروژن و 4 اتم فلوئور میباشد.
گاز مبرد R22 با فرمول شمیائی CHCLF2 ، دارای  هیدروکربن متان ، و ۱ (2-1) اتم هیدروژن و ۲ اتم فلوئور میباشد.

اگر پارامتر X برابر مقدار ۴ باشد ، یعنی مبرد از نوع مخلوط Zeotropic است.
مانند مبرد R407C و R407A

اگر پارامتر X برابر مقدار ۵ باشد ، یعنی مخلوط از نوع Azeotropic میباشد.
مانند مبرد R502 و R507 هستند.

اگر پارامتر X برابر مقدار ۶ باشد ، به این معنا است که مبرد یک ترکیب آلی میباشد .
مانند بوتان R600 متیل آمین R630 اشاره کرد.

اگر پارامتر X برابر مقدار ۷ باشد ، یعنی ترکیب یک ترکیب غیر آلی میباشد
مانند  آمونیاك R717 و آب R718 و یا دي اکسید کربن R744.

اگر پارامتر X برابر ۱۱ باشد ، ترکیب یک ترکیب اشباع نشده از خانواده اتان ها میباشد
مانند : R1150

اگر پارامتر X برابر ۱۲ باشد ، بدین مفهوم است که ترکیب یک ترکیب اشباع نشده از خانواده پروپان ها میباشد
مانند : R1270

در انتهای نام گاز مبرد یک حرف اضافی نیز مشاهده می شود. این حرف برای تعیین درصد خلوص و ترکیب مبرد استفاده می شود.

• حروف انتهایی کوچک ، معیین کننده ساختار مولکولی ترکیب  است.
  مانند: R600 بوتان یا R600a ایزوبوتان که در هر دو ترکیب فرمول شیمیایی C4H10 یکسان است ولی نحوه قرارگرفتن اتمها در دو ترکیب متفاوت است و در نتیجه خواص دو ترکیب نیز متفاوت خواهد بود .
• حروف انتهایی بزرگ ،  معیین کننده نسبت سهم اجزاي تشکیل دهنده مخلوط است .
  مانند : R407A داراي مخلوط R32 (20 درصد) و R125 (40 درصد) و R134a (%40) و مبرد R407C دارای مخلوط R32 (23 درصد) و R125 (25 درصد) و R134a (52 درصد) است.
• حرف B
  در مبردهایی که در آنها عنصر برم Br بجاي عنصر کلر Cl مشاهده میشود. بدین معنا که در مولکول ترکیب بجاي عنصر کلر عنصر برم موجود است. همچنین رقمی که بعد از حرف B آورده میشود مشخص کننده تعداد اتم برم موجود در ترکیب است.
  مانند : مبرد R13B1 با فرمول شیمیائی CF3Br (برومو تري فلوئورو متان) ، دارای ۱ اتم برم میباشد.
• بعد از حرف R حرف C
  مبردهایی که مولکول آنها یک ترکیب مشتق شده حلقوي شکل میباشد ، در نامگذاري آنها بعد از حرف R حرف C نیز ذکر میگردد.
  مانند :  RC316 با فرمول C4CL2F6 (دي کلرو هگزا فلوئورو بوتان)

این روش کلی ترین و ابتدایی ترین شیوه ای است که توسط شرکت های تولید کننده برای نامگذاری مبرد های جدید استفاده می شود. برای نامگذاری مبرد ها روش های دیگری نیز وجود دارد

ایسکون  (ISCEON) کولیب (COOLIB) هانیول (HONEYWELL) فروژن (FROGEN) مکزیکِم (MEXICHEM) استارگِت (STARGET) هارپ (HARP) آلفا (ALFA) ام ای (MA) رفرون (REFRON) فلورن (FLORON) یونیکن (UNICAN) دی وای (DY) از برند های معروف گاز مبرد است

 

گازهای دارای ترکیبات حلقوی با سری 300 نام گذاری می‌شوند. مثل R318
گازهای زئوتروپیک با سری 400 نام گذاری می‌شوند. مثل R410
گازهای ایزوتروپیک با سری 500 نام گذاری می‌شوند. مثل R504
گازهای آلی متفرقه با سری 600 نام گذاری می‌شوند. مثل R600
گازهای معدنی با سری 700 نام گذاری می‌شوند. مثل R717 یا همان آمونیاک

در مبرهای سری 0 تا 2 این عداد ترکیبات فلور، هیدورژن و کربن موجود در مبرد را مشخص می‌کنند. به این ترتیب که:

اولین عدد از سمت راست نشان دهنده تعداد اتم‌های فلور
دومین عدد از سمت راست نشان‌دهنده تعداد اتم‌های هیدروژن به اضافه یک
سومین عدد از سمت راست نشان‌دهنده تعداد اتمی‌های کربن منهای یک

اگر عدد سوم از سمت راست صفر باشد، یعنی در ترکیب مبرد یک اتم کربن وجود دارد که عدد صفر نوشته نمی شودِ مثل R22، همچنین در مبردهای سری 3 به بعد، اعداد نشان دهنده زیر گروه دسته مبرد یا جرم مولکولی ترکیب را نشان می‌دهد.