آب انداختگی
آب انداختن بتن در واقع نوعی جداشدگی در بتن است. ایجاد جدا شدگی در بتن سبب می شود مخلوطی با کارایی مناسب که می توانست یک بتن مقاوم و اقتصادی را ایجاد کند به محصولی کرمو ، ضعیف ، بی دوام و با کیفیت متغیر تبدیل می شود.
آب انداختن بتن در حقیقت نوعی جدایی در بتن می باشد که در آن قسمتی از آب مخلوط به بالا و سطح بتن آمد
ه و از دانه ها جدا می شود. در حقیقت علت آن عدم توانایی ذرات جامد در نگهداشتن همه آب مخلوط بین خود
و جلوگیری از ته نشین شدن آنها می باشد. آب انداختن بتن را از لحاظ کمی می توان بصورت کل نشست
آب انداختن بتن در حقیقت نوعی جدایی در بتن می باشد که در آن قسمتی از آب مخلوط به بالا و سطح بتن آمده و از دانه ها جدا می شود. در حقیقت علت آن عدم توانایی ذرات جامد در نگهداشتن همه آب مخلوط بین خود و جلوگیری از ته نشین شدن آنها می باشد.
ظرفیت آب انداختن و سرعت آب انداختگی بتن را می توان با استفاده از روش آزمایشASTM c 232-71 اندازه گیری نمود. هنگامی که خمیر سیمان سخت می شود. آب انداختن بتن متوقف می گردد.
در اثر آب انداختن بتن لایه بالای بتن بسیار پرآب شده و با ریختن لایه بعدی بتن برروی آن و محبوس شدن این آب اضافی، لایه ای بسیار ضعیف و متخلخل و کم دوام از بتن بین هر دو لایه ایجاد می شود. در صورت مخلوط کردن مجدد این آب اضافی سطحی به هنگام پرداخت بتن، لایه سطحی کم مقاومتی در مقابل سایش ایجاد می شود. برای اجتناب از این مسأله می توان عمل پرداخت بتن را با تبخیر آب رو زده به تأخیر انداخت. همچنین استفاده از تخته ماله نیز جهت تحریک کمتر سطح مناسب می باشد. از طرف دیگر اگر سرعت تبخیر آب سطحی بتن بیش از سرعت آب انداختن آن باشد. ترکهای جمع شدگی پلاستیک بوجود خواهد آمد.
علاوه بر جمع شدن آب در سطح بتن، مقداری از آب بالا آمده نیز در زیر سنگدانه های درشت و یا زیر آرماتور محبوس شده و ناحیه ای از چسبندگی بسیار ضعیف را ایجاد می کند. جنس آبی از خود فضاهای خالی بجای گذاشته و چون این فضاها در یک جهت قرار می گیرند. در نتیجه نفوذپذیری بتن درصفحه افقی افزایش می یابد. به هر حال در بتن تعداد حفره های بتن بخصوص در دالهای نازک و روسازیهای خطر یخبندان بتن را تشدید می کند.
آب انداختن بتن لزوماً عملی زیانبار نیست. اگر این عمل درست نخورده بماند( و آب بخار شود) نسبت آب به سیمان مؤثر مخلوط پایین آمده و مقاومت افزایش می یابد. اما در صورتی که آب بالا آمده به همراه خود مقدار قابل توجهی ذرات ریز سیمان را به بالای سطح بتن بیاورد. لایه ای از شیره بتن روی سطح تشکیل می شود. این لایه در بالای دال یک سطح کاملاً متخلخل و کم مقاومت در مقابل سایش پدید می آورد. همچنین در بالای هر قسمت بتن ریزی شده این سطح ضعیف تشکی می شود که چسبندگی آن با لایه بسیار بالا بسیار کم خواهد بود. به همین دلیل همواره باید شیره فوق با برس زدن و شستن از سطح بتن پاک شود.
اگرچه آب انداختن به میزان آب مخلوط بستگ دارد لیکن تا حد زیادی به خواص سیمان نیز وابسته است. آب انداختن بتن با ریزتر شدن سیمان کاهش می یابد و پاره ای از واکنشهای سیمان را نیز در آن اثر می گذارند. بعنوان مثال سیمانی با خاصیت قلیایی بالا، آب انداختن را کاهش می دهد. همچنین بالا رفتن در سیمان و یا اضافه کردن کلرور کلسیم به سیمان محدوده طبیعی دمای بالاتر سرعت آب انداختن ز را زیاد می کند لیکن کل ظرفیت آب انداختن بتن بی تغییر باقی می ماند. مخلوط های پر عیار نیست به مخلوطهای کم عیار خطر آب انداختن کمتری دارند اضافه کردن مواد پوزولانی و یا پودر آلومینیوم این خطر را کاهش می دهد اضافه کردن مواد هوازا خطر آب انداختن را کم کرده و می توان پرداخت بتن را بعد از ریختن آب بدون تأخیر انجام داد.
زمانی که خمیر سیمان به اندازه کافی سخت شود و مرحله ته نشین شدن خاتمه یابد آب انداختن بتن متوقف می شود ، در اثر آب انداختن بتن قسمت بالای بتن پر آب شده ، مقدار آب موجود از آبی که در طراحی در نظر گرفته شده بیشتر شده به عکس در قسمت پایینی بتن ، مقدار آب کمتر می شود و با ریختن لایه بعدی بتن روی آن و بر جای ماندن این آب اضافی لایه ای بسیار ضعیف از بتن بین این دو لایه به وجود می آید.
راهکارهای پیشگیری
میزان آب انداختن بتن را می توان بر اساس استاندارد ملی ایران شماره ۳۸۲۰ و یا میزان استاندارد ASTM C232 تعیین نمود. برای جلوگیری از خطر آب انداختن بتن می توان از روش های زیر استفاده کرد.
استفاده از سیمان های ریز دانه در بتن : این امر به دلیل این است که ذرات ریزتر سیمان زودتر هیدراته شده و دیرتر ته نشین می شوند مصرف سیمان با خاصیت قلیایی زیاد یا سیمانی که دارای C3A زیاد باشد.
استفاده از عیار سیمان بالاتر : احتمال آب انداختن در مخلوط های پر عیار سیمان نسبت به مخلوطهای کم عیار سیمان کمتر است.
اضافه کردن مواد پوزولانی یا خاکستر بادی یا دوده سیلیسی یا مواد ریزدیگر: کاهش آب انداختن بتنی که در آن از دوده سیلیسی استفاده شده است ناشی از سطح مخصوص زیاد دوده سیلیسی است که موجب می گردد مقدار آب کمتری برای ظهور پدیده آب انداختگی در مخلوط بتن باقی بماند.
ضمن اینکه کاهش آب انداختگی بتن ، گرایش آن را به ایجاد ترک ناشی از جمع شدگی خمیری افزایش می دهد.
دوده سیلیسی آب آزاد موجود در بتن را به سرعت جذب می نماید و بروز ترک های ناشی از نشست خمیری خشک شدن سطح را تشدید و تسریع می کند. از این دیدگاه بتن حاوی دوده سیلیسی باید بلافاصله پس از ریختن و پرداخت سطح بتن ، مراقبت شود تا از خشک شدن سطح آن جلوگیری شود. عموما عمل آوری با آب شرایط بهتری را نسبت به سایر روش ها از جمله با ورقه های پلاستیک یا مواد عمل آورنده به وجود می آورد.
اضافه کردن پودر آلومینیوم : اضافه کردن پودر آلومینیوم به مخلوط بتن خطرات آب انداختگی را کاهش می دهد (به علت ایجاد حباب هوا) ایجاد حباب هوا و اضافه کردن مواد حباب زا دیگر در بتن خطر آب انداختن را کاهش می دهد.
اضافه نمودن کمی نمک طعام به بتن می تواند آب انداختن آن را کاهش دهد: در زمانی که کلرور کلسیم به مخلوط اضافه شود موجب می گردد که آب انداختگی کاهش یابد. باید توجه داشت که وجود کلریدها در آب مصرفی بتن باعث خوردگی بیشتر میلگردها در سازه های بتن آرمه می گردد بنابراین استفاده از کلرید ها در سازه های بتن آرمه به هیچ وجه مجاز نمی باشد.
استفاده از بتن با اسلامپ پایین خطر آب انداختن بتن را کاهش می دهد.
دانه بندی مناسب و استفاده از نسب کافی از سنگدانه های ریز مخصوصا استفاده از دانه های کوچکتر از ۱۵۰ میکرون باعث کاهش خطرات آب انداختگی بتن می گردد.
استفاده از افزودنی هایی مانند روان کننده ها و فوق روان کننده ها به جز در اسلامپ های خیلی زیاد خطر آب انداختن را کاهش می دهد.