حق عينی رابطه‌ي مستقيمي است كه شخص با مال دارد و بدون واسطه با مال (شئ) در ارتباط است.
مانند حق مالكيت
در حقوق، حق عینی حقی است که شخص به طور مستقیم و بی‌واسطه نسبت به چیزی پیدا می‌کند و می‌تواند از آن استفاده نماید. به عبارت دیگر، حق عینی حقی است که شخص بر مال معینی دارد و می‌تواند بدون دخالت شخص دیگر از آن مال بهره‌مند شود.
ویژگی‌های حق عینی:
* موضوع حق، عین معین است: حق عینی بر مال معینی تعلق می‌گیرد، مانند خانه، زمین، اتومبیل و غیره.
* حق مستقیم و بی‌واسطه است: صاحب حق می‌تواند بدون دخالت شخص دیگر از حق خود استفاده کند.
* حق مطلق است: حق عینی در مقابل همه قابل استناد است و همه موظف به رعایت آن هستند.
* حق دائمی است: حق عینی معمولاً دائمی است و تا زمانی که مال از بین نرفته یا به دیگری منتقل نشده، باقی می‌ماند.
انواع حق عینی:
حقوق عینی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
* حقوق عینی اصلی: این حقوق به طور مستقیم بر مال تعلق می‌گیرند و شامل موارد زیر می‌شوند:
* حق مالکیت: کامل‌ترین نوع حق عینی است که به مالک اجازه می‌دهد هرگونه تصرفی در مال خود داشته باشد.
* حق انتفاع: حقی است که به شخص اجازه می‌دهد از مال دیگری برای مدت معین یا نامعین استفاده کند.
* حق ارتفاق: حقی است که به موجب آن، شخص می‌تواند از مال دیگری برای مقاصد خاصی استفاده کند، مانند حق عبور از زمین همسایه.
* حقوق عینی تبعی: این حقوق به تبع یک دین یا تعهد دیگر بر مال تعلق می‌گیرند و برای تضمین اجرای آن دین یا تعهد ایجاد می‌شوند. مانند حق رهن و حق وثیقه.
تفاوت حق عینی و حق دینی:
* حق عینی: حق مستقیم بر مال است و در مقابل همه قابل استناد است.
* حق دینی: حق بر شخص است و فقط در مقابل بدهکار قابل استناد است.
اهمیت حقوق عینی:
حقوق عینی از اهمیت زیادی در زندگی اقتصادی و اجتماعی افراد برخوردارند. این حقوق باعث ایجاد امنیت و ثبات در معاملات و روابط مالی می‌شوند و از مالکیت افراد حمایت می‌کنند.
در نهایت، حقوق عینی از جمله مهم‌ترین مباحث حقوق مدنی هستند که آگاهی از آنها برای همه افراد جامعه ضروری است.