فرد متخصص در زمینه خاص و دارای صلاحیت که قاضی یا بازپرس پرونده قضایی از راهنمایی تخصصی او در روند پرونده مشاوره و کمک میگیرد.
در مواردی که قاضی برای تصمیم نهایی نیاز به نظر تخصصی دارد پرونده را به آن ها ارجاع می دهد اظهار نظر می کنند.
داشتن مدرک تخصصی به تنهایی برای اظهار نظر، کافی نیست. بلکه این فرد، باید، مراحل مختلفی را جهت صلاحیت اظهارنظر در پرونده های حقوقی و کیفری، طی نموده و پس از آن، صرفا در حیطه وظایفش، قادر به ارایه نظر باشد.
اعتبار نظر کارشناس دادگستری در امور حقوقی و کیفری ، در حد یک اماره که به علم قاضی ، کمک می کند، بوده و قضات، الزامی به تبعیت از آن، ندارند.
گروههای دوازده گانه کارشناسی
گروه ۱ـ منابع آب و معادن
الف: رشته معادن
ب: رشته مواد (شامل: فلزات-سرامیک-کامپوزیت)
پ: رشته مهندسی آب
گروه ۲ ـ ارزشیابی اموال منقول
الف: رشته آثار هنری و اشیاء نفیسه
ب: رشته اشیاء عتیقه و احجار کریمه و کتب خطی
پ: رشته ساعت و جواهرات
ت: رشته فرش
ث: رشته لوازم خانگی و اداری
گروه ۳ ـ امور پزشکی دارویی و غذایی
الف: رشته پزشکی
ب: رشته داروسازی و سم شناسی
پ: رشته مواد غذایی و مسمومیتهای ناشی از آن
گروه ۴ ـ امور مالی
الف: رشته آمار
ب: رشته امور بازرگانی
پ: رشته بیمه
ت: رشته تعیین نفقه
ث: رشته حسابداری و حسابرسی
ج: رشته امور سرمایه گذاری ، پولی ، اعتباری
گروه ۵ ـ امور وسایط نقلیه
الف: رشته امور حمل و نقل (ترابری)
ب: رشته امور وسایط نقلیه دریایی و غواصی
پ: رشته امور وسایط نقلیه ریلی
ت: رشته امور وسایط نقلیه موتوری‌زمینی
گروه ۶ ـ راه و ساختمان و نقشه‌برداری
الف: رشته ابنیه و آثار باستانی
ب: رشته امور ثبتی
پ: رشته برنامه ریزی شهری
ت: رشته راه و ساختمان
ث: رشته معماری داخلی و تزئینات
ج: رشته مهندسی ترافیک
چ: رشته مهندسی محیط زیست
ح: رشته نقشه برداری و اطلاعات مکانی
گروه ۷ ـ صنعت و فن
الف: رشته الکتروشیمی و پتروشیمی و فرآورده‌های شیمیایی
ب: رشته امور انرژی هسته‌ای
پ: رشته برق، الکترونیک و مخابرات
ت: رشته برق، ماشین و تأسیسات کارخانجات
ث: رشته تأسیسات ساختمان
ج: رشته کامپیوتر(رایانه) و فناوری اطلاعات (ICT,IT)
چ: رشته صنایع گاز و گازرسانی
ح: رشته صنایع نفت
خ: رشته مهندسی پزشکی ـ لوازم و تجهیزات پزشکی
د: رشته صنایع هوائی و فضائی
ذ: رشته نساجی و رنگرزی
گروه ۸ ـ فنون هنری
الف: رشته امور ورزشی
ب: رشته تألیفات
پ: رشته هنرهای نمایشی ، امور سینمائی و عکاسی
ت: رشته تشخیص اصالت خط، امضاء و اثر انگشت
ث: رشته تمبر
ج: رشته چاپ و چاپخانه
چ: رشته شعر و سرود
ح: رشته صنایع دستی
خ: رشته طراحی و گرافیک
گروه ۹ ـ کشاورزی و منابع طبیعی
الف: رشته آبزیان و شیلات
ب: رشته دامپروری و دامپزشکی
پ: رشته صنایع چوب
ت: رشته کشاورزی و منابع طبیعی
ث: رشته گیاه پزشکی
ج: رشته محصولات دامی (پوست و چرم ـ سالامبور و روده)
چ: رشته محیط زیست طبیعی
گروه ۱۰ ـ خدمات اداری و عمومی
الف: رشته امور آموزشی
ب: رشته امور اداری و استخدامی
پ: رشته امور خبرنگاری و روزنامه‌نگاری
ت: رشته امور گمرکی
ث: رشته ایرانگردی و جهانگردی
ج: رشته ثبت شرکتها، علائم تجاری و اختراعات
چ: رشته زبانهای خارجی (انگلیسی – آلمانی – فرانسه – عربی)
ح: رشته کتاب و کتابداری
گروه ۱۱ ـ ایمنی و حوادث
الف: رشته امور آتش‌سوزی وآتش‌نشانی
ب: رشته امور اسلحه و مهمات
پ: رشته امنیت عمومی
ت: رشته حوادث ناشی از کار
ث: رشته مواد محترقه منفجره (ناریه)
گروه ۱۲ ـ بیو و نانو تکنولوژی
الف: رشته بیو تکنولوژی (انسانی)