این مبحث تعیین کننده شکل و نحوه قرارگیری ساختمان در زمین و فضاهای باز و ضوابط مربوط به تصرف های مختلف است. در این مبحث علاوه بر ای حداقل‌های الزامی فضاها، تامین نور و تعویض هوا نیز آمده است.
در مبحث ۴ در رابطه با امر ایمنی، مسیرها، جایگاه‌ها و بازشوهای امدادرسانی، برای شرایط فوق الذکر، ظوابطی پیش بینی شده است. در این مبحث تلاش شده است تا در زمان حوادث مطرح شده، امکان امدادرسانی به ساکنین از خارج ساختمان نیز فراهم شود.
برای تامین حداکثر آسایش و بهداشت ساکنین ساختمان‌ها، تامین نور کافی و تعویض هوای مناسب در این مبحث مورد توجه فراوان قرار گرفته است. در ادامه نیز برای صرفه اقتصادی و بهره‌دهی مناسب از فضاهای موجود، استفاده مناسب و بهینه از فضاهای داخلی و حتی فضاهای واقع در زیرزمین و … در مبحث ۴ ضابطه‌مند شده است.
از طرف دیگر موضوع حفظ هویت فرهنگی جامعه نیز در این مبحث مطرح است. منظر شهری باید از طریق راهنماها، طرح‌ها و ضوابط طراحی شهری قاعده‌مند هدایت شود. اما الزامات عمومی مقررات ملی ساختمان نیز بر ساماندهی منظر شهری تاثیرگذار است. در این مبحث ضوابط کلی تصرف‌ها آمده و ضوابط خاص بلند مرتبه سازی و تصرف‌های درمانی مراقبتی، صنعتی و مخاطره‌آمیز شرح داده شده است.
فهرست مبحث 4 :
• کلیات
• تعاریف
تصرف
واحد تصرف
بار تصرف
فضا
اتاق
فضا های مشا
جایگاه امداد رسانی
ساختمان های متصل
ساختناهای منفصل
بسته (پاکت)حجمی بنا
سطح یا جدار نور گذر
بازشو
گشودگی
مصالح غیر ریزنده
نمای ساختمان
نمای شیشه ای
شیب راه
میله دستگرد
مجرای خارجی نور و هوا
سطح الزامی
سطوح نور کیری و تعویض هوای الزامی
میان طبقه
• دسته‌بندی ساختمان‌ها
دسته بندی و تعریف تصرف ها
دسته بندی ساختمان از نظر تعداد طبقات و نحوه قرار گیری بر روی زمین
• مقررات کلی
اهداف و انتظارات کلی
ارتفاع و مساحت مجاز ساختمان ها
الزمات کلی ساخت و قرار گیری ساختمان
الزمات همجواری ساختمان ها ، تصرف ها و فضا ها
الزامات شکل حجم و بنای ساختمان
الزامات پیش آمدگی ساختمان ها
• الزامات عمومی فضاها
وضعیت ورود ، خروج ، ارتباط و دسترسی
فضا های اقامت
اتاق ها و فضا های چند منظوره
فضای اشتغال
فضای پخت و آشپزخانه
فضا های بهداشتی
فضا های نیمه باز
فضا های باز
فضا ها و عناصر واسط نور گیری و تهویه
توقف گاه های خودرو
انبار ها
فضا های نصب تاسیسات
سایر مشاعات و فضا های خدماتی عمومی
• الزامات عمومی نورگیری و تهویة فضاها
• مقررات اختصاصی تصرف‌ها
تصرف های مسکونی
تصرف های حرفه ای / اداری
تصرف های آموزشی / درمانی
تصرف های درمانی / مراقبتی
تصرف های تجمعی
• مقررات خاص ساختمان‌های بلند (گروه 8)
• الزامات عمومی عناصر و جزئیات مهم ساختمان
دیوار ها
سقف های کاذب
بام های مسطح
بام های شیب دار
سقف های نورگذر
نصب و اجرای درب و پنجره
حفاظ ها ، جان پناه ها ، میله های دستگرد
آب بندی و عایق کاری رطوبتی
شومینه و بخاری دیواری و دود کش
جزئیات عمومی و ایمنی در برابر سوانح و سایر خطرات
عایق کاری حرارتی و صرفه جوئی در مصرف انرژی
نگه داری و دفع زباله
سایر تجهیزات و تاسیسات ساختمان
مبحث 4 مقررات ملی ساختمان – الزامات عمومی
( آخرین ویرایش – مستقیم از سایت وزارت راه و شهر سازی – دفتر مقررات ملی و کنترل ساختمان )