Glycol
گلایکول به گروهی از ترکیبات آلی گفته می‌شود که چندین گروه دارای هیدروکسیل (-OH) هستند. این ترکیبات به دلیل خواص ویژه‌ای مانند توانایی جذب و آزادسازی حرارت بالا و کاهش نقطه انجماد آب ، در صنایع مختلف کاربردهای فراوانی دارند.
گلایکول‌ها ترکیبات شیمیایی پرکاربردی هستند که در صنایع مختلف از جمله خودرو، صنایع شیمیایی، غذایی و دارویی کاربرد دارند.
انواع اصلی گلایکول
* اتیلن گلایکول: رایج‌ترین نوع گلایکول است که به عنوان ضد یخ در خودروها استفاده می‌شود. همچنین در تولید الیاف پلی استر نیز کاربرد دارد.
* پروپیلن گلایکول: نسبت به اتیلن گلایکول کمتر سمی بوده و در مواد غذایی، لوازم آرایشی و به عنوان خنک‌کننده در صنایع مختلف استفاده می‌شود.
انتخاب نوع گلایکول مناسب به کاربرد مورد نظر و شرایط محیطی بستگی دارد.
خواص و کاربردهای گلایکول
* ضد یخ: گلایکول‌ها به خصوص اتیلن گلایکول، نقطه انجماد آب را به شدت کاهش می‌دهند و از یخ‌زدگی سیستم‌های خنک‌کننده در دماهای پایین جلوگیری می‌کنند.
* انتقال حرارت: گلایکول‌ها ظرفیت گرمایی بالایی دارند و به همین دلیل در سیستم‌های خنک‌کننده صنعتی و تهویه مطبوع برای انتقال حرارت استفاده می‌شوند.
* حلال: برخی از انواع گلایکول‌ها به عنوان حلال در صنایع رنگ، پوشش‌دهی و داروسازی کاربرد دارند.
* رطوبت‌ساز: پروپیلن گلایکول در دستگاه‌های رطوبت‌ساز برای ایجاد رطوبت استفاده می‌شود.
مزایای استفاده از گلایکول
* کاهش نقطه انجماد: از یخ‌زدگی سیستم‌ها در دماهای پایین جلوگیری می‌کند.
* انتقال حرارت بالا: باعث افزایش راندمان سیستم‌های خنک‌کننده می‌شود.
* قابلیت حل شوندگی بالا: در بسیاری از حلال‌ها حل می‌شود.
* ویسکوزیته مناسب: به راحتی در سیستم‌های لوله کشی جریان می‌یابد.
نکات ایمنی
* سمی : برخی از انواع گلایکول مانند اتیلن گلایکول سمی هستند و در صورت بلعیدن می‌توانند باعث مسمومیت شوند.
* احتراق‌پذیر : بسیاری از گلایکول‌ها قابل اشتعال هستند و باید با احتیاط نگهداری شوند.
* تماس با پوست و چشم: تماس گلایکول با پوست و چشم می‌تواند باعث تحریک شود.