شناسه مقاله: ۱۴۰۴۰۲۰۲۱۶۵۹
Laser Level
تراز لیزری ابزاری نوین و بسیار کاربردی در صنایع است که برای نمایش دقیق یک خط یا نقطه مرجع کاملاً تراز (افقی)، عمود (عمودی) یا حتی زاویهدار استفاده میشود. این ابزار از پرتو های لیزر استفاد میکند و جایگزین مناسب و دقیقتری برای ترازهای حبابی سنتی، شلنگ تراز و گونیا است.
این ابزار قابل حمل و جابجائی میباشد ، منبع انرژی در تراز لیزری باتری قلمی یا شارژی است.
ترازلیزری یک ابزار مدرن و بسیار کارآمد در صنعت ساختمان، نقشهبرداری، دکوراسیون داخلی و حتی کارهای دستی خانگی می باشد.
تراز لیزری چگونه کار میکند ؟
تراز لیزری از یک منبع لیزر کوچک برای تولید یک پرتو نور متمرکز استفاده میکند. این پرتو نور از طریق یک سیستم اپتیکی (شامل منشورها و لنزها) هدایت شده و به صورت خط، نقطه یا صفحه نورانی بر روی سطح مورد نظر تابانده میشود. بسته به نوع تراز لیزری، این خطوط یا نقاط میتوانند به صورت افقی (تراز)، عمودی (شاقول) یا با زاویه مشخص (شیب) باشند.
بسیاری از ترازهای لیزری دارای سیستم خودتراز هستند. این سیستم با استفاده از مکانیسمهای پاندولی یا سروو موتورها، به طور خودکار اطمینان حاصل میکند که پرتو لیزر کاملاً تراز یا عمود است، حتی اگر خود دستگاه کمی کج قرار گرفته باشد. اگر دستگاه بیش از حد از حالت تراز خارج شود، معمولاً با چشمک زدن پرتو یا پخش صدای هشدار، کاربر را مطلع میکند.
اجزای اصلی تراز لیزری
* دیود لیزر:
منبع تولید نور لیزر.
* اپتیک (لنزها و منشورها) :
برای شکلدهی پرتو لیزر به صورت خطی یا نقطهای.
* سیستم خودترازکننده (Self-Leveling System) :
این مهمترین ویژگی ترازهای لیزری مدرن است. یک پاندول مغناطیسی یا الکترونیکی داخلی، به طور خودکار تنظیم میشود تا خط لیزر را حتی اگر دستگاه کمی کج باشد، کاملاً تراز یا عمود نگه دارد. این سیستم دقت بالایی را تضمین میکند.
* پایه و اتصالات:
برای قرار دادن دستگاه روی سهپایه، دیوار یا سطوح دیگر.
انواع تراز لیزری به لحاظ شکل پرتو :
ترازهای لیزری انواع مختلفی دارند که هر کدام برای کاربردهای خاصی مناسب هستند:
* تراز لیزری خطی (Line Laser Level) :
– کاربرد:
رایجترین نوع برای کارهای داخلی.
– عملکرد:
یک یا چند خط لیزری افقی و/یا عمودی را روی سطح نمایش میدهد. برخی مدلها خطوط متقاطع (صلیبی) ایجاد میکنند.
– ویژگی :
معمولاً دارای قابلیت خودترازی هستند.
* تراز لیزری نقطهای (Dot Laser Level) :
– کاربرد:
برای انتقال نقاط دقیق از یک سطح به سطح دیگر، یا تراز کردن نقاط خاص.
– عملکرد:
چندین نقطه لیزری را در جهات مختلف (مثلاً روبرو، بالا، پایین، چپ و راست) نمایش میدهد.
* تراز لیزر چرخشی (Rotary Laser Level):
– کاربرد:
برای کارهای بزرگ و در فضای باز که نیاز به یک خط تراز ۳۶۰ درجه دارند.
– عملکرد:
پرتو لیزر با سرعت بالا میچرخد و یک صفحه تراز ۳۶۰ درجه را در فضا ایجاد میکند که توسط آشکارساز لیزر (گیرنده) قابل تشخیص است.
– ویژگی:
دقت بسیار بالا در فواصل طولانی.
* تراز لیزری ترکیبی (Combination Laser Level):
برخی ترازها قابلیت تولید هم خط و هم نقطه و ۳۶۰ درجه را دارند تا کاربر بتواند بسته به نیاز خود، از هر یک از حالت ها استفاده کند .
انواع تراز لیزری بر اساس مکانیزم تراز کردن:
* تراز لیزری با تراز خودکار/خودتراز (Self-Leveling Laser Level):
* ویژگیها: این رایجترین و کاربردیترین نوع است. دارای یک آونگ داخلی یا مکانیسم موتوری است که به صورت خودکار تراز میشود (تا حد مشخصی از شیب اولیه دستگاه). اگر دستگاه از محدوده خودترازی خارج شود، معمولاً با بوق یا چشمک زدن لیزر هشدار میدهد.
* مزیت: سادگی استفاده و دقت بالا، زیرا خطای کاربر در تراز دستی از بین میرود.
* مثال کاربرد: بیشتر ترازهای خطی و ۳۶۰ درجه امروزی خودتراز هستند.
* تراز لیزری دستی/با تراز حبابی (Manual/Bubble Vial Laser Level):
* ویژگیها: همانند یک تراز حبابی سنتی، کاربر باید با تنظیم دستی پایههای دستگاه و مشاهده حبابهای تراز، دستگاه را تراز کند.
* مزیت: قیمت پایینتر.
* محدودیت: دقت کمتر و زمانبر بودن تراز کردن، به دلیل وابستگی به مهارت کاربر. کمتر رایج هستند و بیشتر در مدلهای بسیار ارزان دیده میشوند.
تراز لیزری بر اساس رنگ پرتو لیزر:
* تراز لیزری با پرتو قرمز (Red Beam Laser Level):
* ویژگیها: متداولترین و ارزانترین نوع. پرتو قرمز در محیطهای داخلی و کمنور به خوبی دیده میشود.
* محدودیت: در محیطهای پرنور یا در فواصل زیاد، دید کمتری دارد.
* تراز لیزری با پرتو سبز (Green Beam Laser Level):
* ویژگیها: پرتو سبز تا ۴ برابر روشنتر و قابل دیدتر از پرتو قرمز برای چشم انسان است، به خصوص در محیطهای پرنور داخلی و حتی برخی محیطهای خارجی.
* مزیت: دید بهتر، کاهش خستگی چشم.
* محدودیت: گرانتر از مدلهای قرمز، مصرف باتری کمی بالاتر.
برخی قابلیتهای پیشرفته (آپشن) تراز لیزری
* قابلیت شیبسنجی (Slope Function / Manual Mode):
* ویژگیها: در حالت خودترازی، لیزر همیشه افقی است. اما در حالت شیبسنجی (که معمولاً با قفل کردن پاندول فعال میشود)، میتوان پرتو لیزر را به صورت دستی در یک زاویه دلخواه (شیب) تنظیم کرد.
* کاربرد: نصب نرده پله، سقف شیبدار، لولهکشی با شیب مشخص.
* حالت پالس/گیرنده (Pulse Mode/Receiver Compatible):
* ویژگیها: این حالت اجازه میدهد تا تراز لیزری با یک گیرنده لیزر (Detector) خارجی کار کند. در این حالت، لیزر با فرکانس خاصی پالس میزند که توسط چشم غیرمسلح قابل تشخیص نیست اما گیرنده میتواند آن را در فواصل دور یا در نور شدید تشخیص دهد.
* کاربرد: ضروری برای کار در محیطهای بیرونی یا فواصل طولانی که پرتو لیزر به تنهایی دیده نمیشود.
* اتصال بلوتوث/اپلیکیشن موبایل (Bluetooth/App Connectivity):
* ویژگیها: برخی مدلهای پیشرفته از طریق بلوتوث به گوشی هوشمند متصل میشوند و میتوان دستگاه را از راه دور کنترل کرد، تنظیمات را تغییر داد یا وضعیت باتری را مشاهده کرد.
* قابلیت شارژ/نوع باتری (Rechargeable/Battery Type):
* ویژگیها: از باتریهای قلمی (AA/AAA) تا باتریهای لیتیوم یون قابل شارژ اختصاصی. باتریهای قابل شارژ برای استفاده مداوم و حرفهای اقتصادیتر هستند.
کاربردهای اصلی تراز لیزری :
* نصب کابینت و قفسه: برای اطمینان از تراز بودن کامل کابینتها و قفسهها روی دیوار.
* کاشیکاری و سرامیککاری: برای نصب دقیق و تراز کاشیها روی دیوار یا کف.
* نصب کاغذ دیواری و تابلو: برای چسباندن کاغذ دیواری یا آویزان کردن تابلوها به صورت کاملاً عمودی یا افقی.
* نصب سقف کاذب و دیوار خشک: برای ایجاد خطوط مرجع دقیق جهت نصب سازهها.
* اجرای تأسیسات (برق، لوله کشی): برای نصب قوطی کلید و پریز، یا لولهها در یک راستا.
* نقشهبرداری و محوطهسازی: (بهویژه با ترازهای گردان) برای تعیین شیب، حفر پی و همترازی سطوح بزرگ.
* ساخت اسکلت فلزی و بتنی: برای اطمینان از عمود بودن ستونها و تراز بودن تیرها.
مزایای استفاده از تراز لیزری :
* دقت بالا: بسیار دقیقتر از روشهای سنتی.
* سرعت بالا: کار را سریعتر و با خطای کمتر انجام میدهد.
* سهولت استفاده: حتی برای افراد غیرحرفهای نیز کار با آن ساده است.
* افزایش بهرهوری: نیاز به علامتگذاریهای مکرر و اندازهگیریهای متعدد را کاهش میدهد.
* کاهش خطا: خطای انسانی را به حداقل میرساند.
نکات مهم در انتخاب تراز لیزری
* نوع کاربری و محیط کار
– کاربری داخلی یا خارجی:
. برای کارهای داخلی و فضای بسته، ترازهای لیزری خطی (Line Laser) یا 360 درجه خطی (با برد کمتر) کافی هستند.
. برای کارهای فضای باز، پروژههای بزرگ و مسافتهای طولانی، حتماً به تراز لیزری گردان (Rotary Laser) با قابلیت استفاده از آشکارساز (گیرنده) لیزر نیاز دارید.
– میزان نور محیط:
. در محیطهای کمنور و داخلی، لیزرهای قرمز معمولاً کافی و مقرونبهصرفه هستند.
. در محیطهای روشنتر یا فضای باز، لیزرهای سبز به دلیل دید بهتر، انتخاب ارجح هستند، هرچند گرانترند.
* نوع و تعداد پرتو (تیپ لیزر)
– نقطهای (Dot):
برای انتقال دقیق نقاط (مثلاً شاقول زدن از کف به سقف).
– خطی (Line):
* دو خط (صلیبی): رایجترین نوع برای نصب کاشی، کابینت، و کارهای عمومی داخلی. یک خط افقی و یک خط عمودی ایجاد میکند.
– ۳۶۰ درجه خطی:
برای پوشش کامل یک اتاق با خط افقی یا عمودی بدون نیاز به چرخاندن دستگاه. اگر به خطوط عمودی بیشتری نیاز دارید، مدلهای دارای دو یا سه خط ۳۶۰ درجه را انتخاب کنید.
– گردان (Rotary):
برای ایجاد یک صفحه لیزری کامل ۳۶۰ درجه در فواصل بسیار طولانی (بهترین گزینه برای کارهای خارجی و نقشهبرداری).
* دقت (Accuracy)
– دقت تراز لیزری با واحد میلیمتر در هر متر بیان میشود.
(مثلاً 2mm/5m) :این یعنی اگر دستگاه را در فاصلهی 5 متری از یک دیوار یا سطح قرار دهید، خط لیزری که روی آن سطح میاندازد، ممکن است حداکثر 2 میلیمتر خطا داشته باشد. (حداکثر 2 میلیمتر بالاتر یا پایینتر از تراز 0)
– هرچه عدد اول کوچکتر باشد، و عدد دوم بزرگتر باشد دستگاه دقیقتر است. برای کارهای دقیقتر، به ترازهایی با دقت بالاتر نیاز دارید.
– برای اکثر کارهای ساختمانی و نصب، دقتی در حدود2mm/10m تا 3mm/10m مناسب است.
* برد (Working Range)
– برد داخلی:
حداکثر مسافتی که خط لیزر با چشم غیرمسلح قابل رؤیت است.
– برد با آشکارساز:
در ترازهای قویتر (بهویژه گردان و برخی ۳۶۰ درجه خطی)، برد با استفاده از یک آشکارساز (گیرنده) لیزر تا چندین برابر افزایش مییابد.
مطمئن شوید که برد دستگاه با نیازهای پروژههای شما مطابقت دارد.
* قابلیت خودترازی (Self-Leveling)
– اهمیت:
اکثر ترازهای لیزری مدرن دارای سیستم خودتراز پاندولی (مغناطیسی) یا الکترونیکی هستند. این سیستم به صورت خودکار کجیهای کوچک دستگاه را تا یک زاویه مشخص (معمولاً ۳ تا۵ درجه) جبران کرده و خطوطی کاملاً تراز و شاقول ارائه میدهد.
– حالت قفل پاندول:
برای جلوگیری از آسیب به سیستم خودتراز در حین حملونقل و همچنین برای ایجاد خطوط کج و زاویهدار (مثلاً برای نصب پله)، این ویژگی ضروری است.
* باتری و منبع تغذیه
– انواع باتری:
معمولاً از باتریهای قلمی (AA/AAA) یا باتریهای لیتیوم یونی قابل شارژ استفاده میکنند.
– عمر باتری:
لیزرهای سبز معمولاً مصرف باتری بیشتری دارند. عمر باتری مناسب برای یک روز کاری اهمیت دارد.
– امکان اتصال به برق مستقیم:
برخی مدلها امکان کار با برق مستقیم را نیز دارند که برای پروژههای طولانی مفید است.
* استحکام و مقاومت (IP Rating)
– استاندارد IP (Ingress Protection): نشاندهنده مقاومت دستگاه در برابر گردوغبار و رطوبت است.
– عدد اول (۰-۶) مقاومت در برابر گردوغبار (۶ بالاترین است).
– عدد دوم (0-9) مقاومت در برابر آب (9K بالاترین است).
– برای محیطهای ساختمانی که با گردوغبار و رطوبت سروکار دارید، ترازهایی با IP54 یا بالاتر توصیه میشوند.
* لوازم جانبی و قابلیت نصب
– پایه و سهپایه:
بررسی کنید که آیا دستگاه دارای پایه چرخشی یا سهپایه است یا قابلیت اتصال به سهپایههای استاندارد را دارد.
– پایه مغناطیسی یا گیرهای:
برای اتصال آسان به سطوح فلزی یا ریلها.
– گیرنده/آشکارساز لیزر:
برای افزایش برد و کار در فضای باز (معمولاً برای ترازهای گردان ضروری و برای برخی ۳۶۰ درجه خطی اختیاری است).
با در نظر گرفتن این نکات، میتوانید تراز لیزری را انتخاب کنید که بیشترین کارایی و دقت را برای پروژههای شما به ارمغان بیاورد.
لیبل فنی تراز لیزری و نحوه خواندن مشخصات
هدف اصلی درج این اطلاعات روی پلاک مشخصات (Nameplate) این است که خریدار بتواند بدون نیاز به جستجوی زیاد، اطلاعات کلیدی و فنی دستگاه را به سرعت ارزیابی کرده و آن را با نیازهای خود مقایسه کند.
مهمترین مواردی که روی لیبل فنی تراز لیزری پیدا میکنید و نحوه استفاده از آنها :
* نام برند و مدل (Brand & Model Name) :
نام شرکت سازنده (مثلاً بوش Bosch، ماکیتا Makita، دیوالت DeWalt و غیره) و مدل خاص دستگاه (مثلاً GLL 3-80 C، DW088K).
* دقت (Accuracy) :
معمولاً به صورت Xmm/Ym (مثلاً \pm 2mm/10m) بیان میشود.
هرچه عدد X (میلیمتر) کوچکتر باشد و عدد Y (متر) بزرگتر باشد، دستگاه دقیقتر است. این مهمترین معیار برای کارهای حساس است.
* برد (Working Range):
حداکثر مسافتی که پرتو لیزر قابل مشاهده است یا با آشکارساز (گیرنده) قابل تشخیص است. این ممکن است با دو عدد نسان داده شود
(مثلاً 20m / 50m with receiver)
یعنی : برای کارهای داخلی، برد تا ۲۰ متر معمولاً کافی است. برای کارهای بیرونی و بزرگ، به بردهای بالاتر (۲۰ تا ۵۰ متر با آشکارساز) نیاز دارید.
* کلاس لیزر (Laser Class):
این بیشتر یک هشدار ایمنی است. اگر لیزری بالاتر از Class 2 دیدید (مثلاً Class 3R یا Class 3B)، بدانید که خطرناکتر است و به عینک محافظ لیزر نیاز دارید. اکثر ترازهای ساختوساز Class 2 هستند.
* طول موج لیزر / رنگ لیزر (Laser Wavelength / Color):
معمولاً بر حسب نانومتر (nm) بیان میشود و رنگ پرتو لیزر را مشخص میکند. مثلاً 635nm برای قرمز و 520nm یا 532nm برای سبز.
* استاندارد مقاومت (IP Rating – Ingress Protection):
کدی مانند IP54 یا IP65
عدداول : مقاومت دستگاه در برابر گردوغبار را نشان میدهد .
۵ (مقاوم در برابر گردوغبار)
۶ (کاملاً مقاوم در برابر گردوغبار).
عدد دوم : مقاومت دستگاه در برابر آب را نشان میدهد.
۴ (مقاوم در برابر پاشش آب)
۵ (مقاوم در برابر جت آب)
۷ (مقاوم در برابر غوطهوری موقت).
هرچه این اعداد بزرگتر باشد دستگاه مقاومتراست.
* برای کار در محیطهای ساختمانی پر گردوغبار یا مرطوب، IP54 و بالاتر توصیه میشود.
* منبع تغذیه (Power Source) :
نوع باتری مورد نیاز (مثلاً 3 x AA، Li-ion 12V) یا قابلیت کار با آداپتور برق.
* نوع خودترازی (Self-Leveling Type) :
معمولاً به صورت “Self-Leveling” و محدوده آن (مثلاً 4°) بیان میشود. برخی نیز اشاره میکنند که پاندول قابل قفل شدن (with lock mode) است.
* استاندارد و گواهینامهها :
نمادهای استاندارد (مانند CE برای اروپا)، شماره سریال، و علائم هشدار دهنده.
برند های معروف تراز لیزری
* بوش (Bosch) آلمان
* لایکا (Leica) سوئیس
* استابیلا (Stabila) آلمان
* هیلتی (Hilti) لیختناشتاین
* رونیکس (Ronix) ایران
* آروا (Arva) ایران
* توسن (Tosan) ایران
* کنزاکس (Kenzax) ایران
* هیوندای (Hyundai) کره جنوبی
* دکا (Deca) ایران
خرید تراز لیزری
عوامل موثر قیمت تراز لیزری ، نوع تراز ، نوع لیزر ، رنگ و تعداد خطوط لیزر ، دقت ، برد ، قابلیت های دستگاه (قابلیت خودترازی ، قابلیت ایجاد شیب ) ، پوشش حفاطتی دستگاه ، لوازم جانبی همراه ( مانند پایه، سه پایه، عینک محافظ لیزر، آشکارساز (رسیور)، باتریهای با کیفیت و کیف حمل ) ، گارانتی و خدمات پس از فروش ، برند و کشور سازنده ، نوسانات ارزی می یاشد.
موضوعات مرتبط :