بیماری کیسون، یا بیماری هوای فشرده، یک اختلال پزشکی است که در اثر تغییر ناگهانی فشار، به ویژه کاهش سریع فشار، رخ می‌دهد. این بیماری اغلب در غواصان، کارگران تونل و افرادی که در محیط‌های با فشار هوای بالا کار می‌کنند، مشاهده می‌شود.
علت بیماری کیسون
هنگامی که فرد در معرض فشار هوای بالا قرار می‌گیرد، گازهای تنفسی مانند نیتروژن در خون و بافت‌های بدن حل می‌شوند. اگر این فرد به سرعت به محیطی با فشار کمتر منتقل شود، این گازهای حل شده به صورت حباب آزاد شده و به عروق خونی و بافت‌ها آسیب می‌رسانند. این حباب‌ها می‌توانند باعث درد مفاصل، فلج، مشکلات تنفسی و حتی مرگ شوند.
علائم بیماری کیسون
علائم بیماری کیسون می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و معمولاً چند دقیقه تا چند ساعت پس از تغییر فشار ظاهر می‌شوند. برخی از علائم شایع عبارتند از:
* درد مفاصل: به خصوص در مفاصل بزرگ مانند زانوها و شانه‌ها
* خستگی شدید
* سرگیجه
* تنگی نفس
* فلج جزئی یا کامل
* اختلالات حسی
* اختلالات بینایی
عوامل خطر
عوامل زیر خطر ابتلا به بیماری کیسون را افزایش می‌دهند:
* سرعت تغییر فشار: هرچه تغییر فشار سریع‌تر باشد، خطر ابتلا به بیماری بیشتر است.
* عمق کار: هرچه عمق کار بیشتر باشد، مقدار نیتروژن حل شده در بدن بیشتر است و در نتیجه خطر بیماری بیشتر می‌شود.
* مدت زمان قرار گرفتن در معرض فشار بالا: مدت زمان طولانی قرار گرفتن در معرض فشار بالا، خطر ابتلا به بیماری را افزایش می‌دهد.
* سن و وضعیت سلامتی: افراد مسن و افرادی که دارای بیماری‌های قلبی عروقی هستند، بیشتر در معرض خطر هستند.
درمان بیماری کیسون
درمان بیماری کیسون معمولاً در اتاقک‌های فشار انجام می‌شود. در این اتاقک‌ها، فشار به تدریج افزایش داده می‌شود تا حباب‌های گاز در خون حل شوند و سپس به آرامی کاهش می‌یابد. علاوه بر این، ممکن است از اکسیژن خالص برای تسریع روند درمان استفاده شود.
پیشگیری از بیماری کیسون
برای پیشگیری از بیماری کیسون، رعایت موارد زیر ضروری است:
* صعود تدریجی: در هنگام صعود از اعماق، باید به آرامی و با سرعت مشخص انجام شود تا بدن بتواند به تغییرات فشار عادت کند.
* استفاده از جداول غواصی: غواصان باید از جداول غواصی استفاده کنند تا زمان‌های صعود و توقف را به درستی رعایت کنند.
* معاینات پزشکی: قبل از انجام کار در محیط‌های با فشار بالا، انجام معاینات پزشکی کامل ضروری است.
* آموزش به کارگران: کارگرانی که در محیط‌های با فشار بالا کار می‌کنند باید آموزش‌های لازم در مورد بیماری کیسون و روش‌های پیشگیری از آن را ببینند.
توجه: بیماری کیسون یک بیماری جدی است و در صورت بروز علائم، باید فوراً به پزشک مراجعه شود.