mechanical lock
قفل مکانیکی از انواع قفل فیزیکی که با کلید و بصورت دستی و بدون برق عمل میکند.
در قفل مکانیکی احراز دسترسی فقط با کلید ممکن است.
قفل های مکانیکی از قدیم و در درب های چوبی رایج بوده این قفل ها با کلون باز میگردد.در واقع شکل ابتدائی کلید های امروزی می باشد.
اغلب قفل ها مکانیسم پایه مکانیکی دارند و نوع احراز آنها اغلب متفاوت است.
قفل های مکانیکی با افزونه قفل قابلیت پذیر میشوند و مکانیسیم احراز در آنها به برقی ، دیجیتالی و حتی هوشمند قابل توسعه می باشد.
ساده ترین نوع افزونه ها که از گذشته رایج بوده مگنت قفل بازکن زنجیری است که قفل های مکانیکی را با واسطه یک زنجیربا فشار دکمه درب بازکن ، بازمینماید.
اجزای اصلی قفل مکانیکی
* بدنه قفل :
محفظه‌ای که قطعات داخلی قفل را در خود جای میدهد.
* زبانه (Latch/Bolt) :
بخشی های که وارد قاب در یا شیار مخصوص میشود و در را بسته نگه می‌دارد.جزء جمع‌شونده و یا ثابت که از قفل به داخل صفحه کوبنده (Strike Plate) گسترش می‌یابد و درب یا مکانیزم را ایمن میکند.
– انواع زبانه رایج بر اساس مکانیسم
. زبانه کلونی (Deadbolt) :
یک زبانه کشوئی بدون فنر محکم که مقاومت زیادی دارد. و بصورت دستی یا کلید یا اهرم چرخشی یک یا چند پله باز و بسته میشود. اعلب قفل ها مجهز به این زبانه میباشند.
این زبانه ها به شکل بولت (شفت) ، مربع مستطیل است.
. زبانه فنری (Spring Latch):
یک زبانه فنری که به درب اجازه میدهد به طور خودکار بسته و چفت شود. اولین سطح ایمنی قفل است.
به شکل نیم مستطیل یا نیم استوانه (که از قطر نصف شده)
– انواع زبانه بر اساس شکل
. بولت یا شفت ( استوانه )
. مربع مستطیل
. زبانه چشمی
. زبانه هوک (قلابدار)
. زبانه چنگکی
* سیلندر(Cylinder) :
یا مغزی بخشی که کلید وارد آن میشود و پین‌ها یا دیسک‌های داخل آن را در موقعیت صحیح قرار میدهد تا زبانه باز شود.
– انواع سیلندر بر اساس ورودی کلید :
. سیلندر یک طرفه : تک سیلندر ، داخل ولوم، بیرون کلید
. سیلندر دو طرفه : دوسیلندر ، هردو طرف کلید
* پین‌ها یا دیسک‌ها (Pins/Discs):
اجزای کوچکی که در داخل سیلندر قرار دارند و با شکل خاص کلید مطابقت پیدا می‌کنند.
اجزای داخلی که از چرخش سیلندر جلوگیری می‌کنند، مگر اینکه کلید صحیح وارد شده و آنها را به طور دقیق تراز کند.
* فنرها (Springs):
برای بازگرداندن پین‌ها یا دیسک‌ها به موقعیت اولیه.
* صفحه کوبنده (Strike Plate):
یک صفحه فلزی که روی چهارچوب در یا سطح مجاور نصب میشود و هنگامی که قفل درگیر است، زبانه به داخل آن می‌رود.
* شیار کلید (Keyway) :
دهانه‌ای در سیلندر که برای دریافت نوع خاصی از کلید طراحی شده است.
انواع مکانیسم رایج قفل مکانیکی
انواع قفل بسیار زیاد و متنوع است بطور کلی برخی رایجترین آنها عبارتند از :
* قفل سیلندری :
رایجترین نوع قفل که در اکثر درهای ورودی منازل استفاده میشود. این قفل‌ها دارای پین‌های مختلفی هستند که باید توسط کلید صحیح در یک خط قرار گیرند تا قفل باز شود.
– ویفر تامبلر :
این مکانیزم شبیه پین تاملر است اما به جای پین‌های استوانه‌ای، از وِیفِرهای مسطح (معمولاً مستطیلی شکل) استفاده میکند.
– پین تامبلر :
استفاده از پین های ریز استوانه ای
* قفل دیسکی (Disc Detainer Locks) :
این قفل‌ها به جای پین از دیسک‌های چرخان استفاده می‌کنند. وقتی کلید وارد میشود، دیسک‌ها در یک راستا قرار می‌گیرند و به زبانه اجازه حرکت می‌دهند.
* قفل اهرمی (Lever Tumbler Locks) :
بیشتر در گاوصندوق‌ها و برخی درهای قدیمی استفاده میشوند. کلید اهرم‌ها را به موقعیت صحیح می‌برد تا راه باز شود.
* قفل ترکیبی (Combination Locks) :
این قفل‌ها به جای کلید فیزیکی از چرخ های عددی یا حروف (معمولا ۳-۴ چرخ و گاهی بیشتر) که برای باز شدن باید اعداد یا حروف در یک راستا قرار گیرند . (مانند قفل‌های چمدان یا برخی گاوصندوق‌ها)
* قفل مورتایز (Mortise Locks) :
یک مکانیزم قفل پیچیده که به طور کامل در داخل در نصب میشود و اغلب شامل چندین عملکرد (مانند زبانه و دستگیره) در یک واحد است.
* قفل بادامکی (Cam Locks) :
قفل‌های کوچک و ساده که اغلب برای کابینت‌ها، کشوها یا صندوق‌های پستی استفاده میشوند. بادامک (cam) یک قطعه فلزی صاف یا مننی که به انتحای قفل وصل میشود و با چرخش مغزی همجهت با آن میچرخد.
* قفل‌های با امنیت بالا (High-Security Locks) :
از مکانیزم‌ها و مواد پیشرفته برای ارائه مقاومت برتر در برابر دستکاری و ورود اجباری استفاده می‌کنند.
نحوه عملکرد قفل مکانیکی
* احراز هویت :
با کلید
* فعال کننده مکانیزم :
کلید پس از قرار گرفتن در محفظه با شکل خاص خود (بریدگی‌ها و شیارها) مستقیماً با اجزای داخلی مکانیزم قفل (مانند پین‌ها در مکانیزم پین تاملر، وِیفِرها در وِیفِر تاملر، یا اهرم‌ها در اهرمی) درگیر میشود. اجزا در موقعیت صحیح قرار می‌گیرند و چرخش کلید ممکن میشود.
* انجام مکانیزم :
چرخش کلید مکانیسیم قفل را حرکت میدهد وموجب باز و بسته شدن قفل میشود.