معامله معارض عبارتند از اینکه اگر مال مورد معامله با کسی ، مجدداً با شخص ثالث مورد معامله قرار گیرد، معامله اخر معامله معارض است
انواع معامله معارض
تعارض بین دو سند عادی
دراینصورت هیچ یک از دو سند عادي بر یکدیگر ترجیح ندارد مگر این که به وسیله امارات و قرائن مقدم بودن یک بیع دیگر ی اثبات گردد.
تعارض بین دو سند رسمی
تعارض دو سند رسمی به ندرت پیش می آید چرا که سردفتر از سازمان ثبت اسناد و املاک استعلام خواهد گرفت. با این وجود، به موجب رأي وحدت رویه شماره 43 مورخ 1351/08/10 دیوان عالی کشور عدم اعتبار یکی از دو سند رسمی می تواند از طریق اثبات جعلی بودن سند مزبور و دیگر از طریق اثبات بطلان یا عدم اعتبار معامله مندرج در یکی از آنها به جهتی از جهات قانونی اثبات گردد.بنابراین در صورت اثبات این مورد، سند مذکور غیرقابل استناد خواهد بود.
تعارض بین یک سند رسمی مقدم با سند عادی موخر
در حالتی که معامله اول با سند رسمی و معامله دوم با سند عادي بوده است، معامله اي که با سند رسمی انجام گرفته است بر معامله با سند عادي رجحان دارد .
تعارض بین سند عادی مقدم با سند رسمی موخر
در حالتی که شخص مالی را با سند عادی به خریدار منتقل نماید و سپس همان مال را به موجب سند رسمی به دیگری انتقال دهد، اگر دارنده سند عادي با استفاده از اثبات عدم اعتبار معامله مندرج در سند رسمی ، اثبات تعهد مالک به انجام تشریفات تنظیم سند رسمی و .. سند عادی قابل ترتیب اثر باشد قابل استناد بوده و در غیر این صورت، سند عادی قابل استناد نخواهد بود.
انجام معامله ی معارض به موجب ماده 117 قانون ثبت اسناد و املاک جرم می باشد.
تفاوت فروش مال غیر و معامله معارض
در معاملهی معارض بطور یقین جرم فروش مال غیر رخ داده است اما در فروش مال غیر لزوما معامله ی معارض نیست.