رنگ آلکید
رنگ آلکیدی نوعی رنگ است که رزین اصلی آن از خانواده آلکیدها است. آلکیدها در واقع پلیاسترهایی هستند که با روغنها یا اسیدهای چرب اصلاح شدهاند. نام «آلکید» از ترکیب دو کلمه «الکل» (الکل) و «اسید» (اسید) گرفته شده است، که به مواد تشکیلدهنده اصلی رزین اشاره دارد.
به دلیل ساختار شیمیایی و پایه روغنی (نه روغن طبیعی، بلکه رزینهای ساخته شده از واکنش الکل و اسید با روغن یا اسیدهای چرب)، رنگهای آلکیدی به طور سنتی در دستههای رنگهای پایه حلال (حلال نفتی مانند تینر روغنی یا وایت اسپریت) قرار میگیرند و به آنها «رنگ روغنی» نیز گفته میشود.
چرا به آن «روغنی» میگویند؟
اگرچه در فرمولاسیونهای پیشرفته ممکن است از روغنهای خالص استفاده شود، اما رزینهای آلکیدیها از روغن خشکشونده میشوند و رفتار و مواد شیمیایی مشابه رنگهای روغنی سنتی دارند.
همچنین، این رنگها با حلالهای شیمیایی (مانند تینر روغنی یا وایت اسپریت) رقیق میشوند، که این وجه تمایز اصلی آنها با رنگهای پایه آب (اکریلیک یا پلاستیک) است.
انواع رنگ آلکیدی بر اساس براقی
رنگهای آلکیدی (روغنی) در سه نوع اصلی در بازار موجود است که از نظر درجه براقیت متفاوت هستند:
رنگ روغنی براق: بالاترین میزان انعکاس نور و سختترین سطح پوشش را دارد. بسیار مقاوم در برابر برابر.
رنگ روغنی نیمهمات: ترکیبی از براقیت و مات بودن است و برای روی دیوار پرعیبتر میشود.
رنگ روغنی مات: کمترین بازتاب نور را دارد و برای پوشاندن ناهمواریها و ایرادات سطح گچی ایدهآل است، اما نوع مقاومت نسبتی کمتری نسبت به براق دارد.
انواع رنگ آلکیدی بر اساس میزان روغن
رنگهای آلکیدی معمولاً بر اساس میزان روغن موجود در رزین طبقه بندی میشوند:
* آلکیدهای بلند روغن
(آلکیدهای بلند روغن)
: دارای درصد روغن بالا هستند و زمان خشک شدن طولانیتری دارند، اما مقاومتپذیری و مقاومت جوی بهتری میدهند. برای کاربردهای ساختمانی و خارجی مناسباند.
* آلکیدهای متوسط روغن
(آلکیدهای متوسط روغن)
هماهنگی بین سرعت خشک شدن و خواص مکانیکی دارند.
* آلکیدهای کوتاه روغن
(آلکیدهای روغن کوتاه)
درصد روغن کمتری دارند، سریعتر خشک میشوند و سطحتری ایجاد میکنند. معمولاً در پوششهای صنعتی و کورههای استفاده میشوند.
* رنگهای آلکیدی پایه آب
(آلکیدهای پایه آب یا آلکیدهای هیبریدی)
در حال حاضر یکی از نوآوریهای مهم در صنعت رنگ میشوند.
دارای ویژگیهای رنگهای آلکیدی سنتی (روغنی) با رنگهای پایه آب هستند. به عبارت دیگر، آن ها یک نوع هیبرید هستند.
رنگ آلکیدی
* دوام و مقاومت بالا:
رنگهای آلکیدی به دلیل سخت شدن لایه رنگ پس از خشک شدن، مقاومت بسیار خوبی در برابر سایش، خردهگیری، ضربه و عوامل محیطی (مانند رطوبت) دارند.
* قابلیت عملکردی عالی:
سطح صاف و سخت آنها باعث میشود به راحتی تمیز شوند و لکهها روی آنها نمانند. این مهم برای مناطق پرتردد بسیار است.
* پوشش دهی و پخش شدنی مناسب: معمولاً پوشش دهی خوبی دارند و به خوبی روی سطح پخش میشوند، که به یک سطح یکنواخت و زیبا میشود.
* گنجینه قوی:
به خوبی به سطوح مختلف مانند چوب، فلز، گچ و سیمان میچسبند.
* ظاهر زیبا و براقیت بالا:
به ویژه در انواع براق، سطحی بسیار درخشان و صیقلی ایجاد میکند که جلوههای لوکس و شیک به فضا میدهد.
* مقرون به صرفه بودن:
در مقایسه با چند رنگهای تخصصی صنعتی، قیمت مناسبتری دارند.
معایب رنگ آلکیدی
* زمان خشک شدن طولانی: مهمترین عیب آنهاست. برای هر لایه رنگ، به زمان زیادی برای خشک شدن کامل نیاز دارند، که میتواند رنگآمیزی را کند کند.
* بوی تند و قوی: به دلیل استفاده از حلالهای نفتی، بوی شیمیایی شدیدی دارند که به تهویه بسیار خوبی در طول و بعد از رنگآمیزی نیاز دارند. این موضوع میتواند برای سلامت افراد و محیط زیست (به دلیل انتشار VOCs) مضر باشد.
* زرد شدن با گذشت زمان: به رنگهای آلکیدی سفید یا روشن، در محیطهای کمنور یا با گذشت زمان ممکن است به زرد شدن پیدا شوند.
* ابزارهای کاربردی را انتخاب کنید: قلمموها و ابزار رنگآمیزی باید با تینر روغنی یا حلالهای خاص تمیز شوند.
* سختتر بودن ترمیم موضعی: به دلیل تغییر به زرد شدن و سختی لایه، ترمیم یک قسمت کوچک ممکن است باعث تفاوت رنگ یا ناهمواری شود.
کاربرد رنگ آلکیدی
با وجود ظهور رنگهای پایه آب، رنگهای آلکیدی بیشتر از کاربردها به دلیل دوام بینظیر و سطوح براق و مقاومت خود استفاده میکنند:
* دربها و محوطههای فلزی و چوبی: در ساختمانهای مسکونی و تجاری، به دلیل تردد بالا و نیاز به دوام و امکانات.
* نرده ها و حفاظ های فلزی: برای محافظت در برابر زنگ زدگی و خوردگی و ایجاد یک سطح مقاوم.
* کابینتها و کمدها: به ویژه در آشپزخانهها و حمامها که نیاز به مقاومت در برابر حفظ و نگهداری دارند.
* قرنیزها و نوارهای تزئینی: برای برجسته کردن جزئیات معماری و افزایش دوام.
* ماشین آلات و تجهیزات صنعتی: در برخی از صنایع برای پوشش دهی ماشین آلات به دلیل مقاومت بالا.
* سطوح خارجی: برای بخشهایی از ساختمان یا سازههایی که در معرض عوامل جوی هستند.